Digitale bibliotheekvernieuwing: beter ga je het zelf doen

22 maart 2014

Eind 2012 schreef ik in het artikel Werken met de WaaS is geen kinderspel, in zeer voorzichtige bewoordingen over de lange aanloop naar de nieuwe websites van openbare bibliotheken in Nederland in het algemeen, en die in Zeeland in het bijzonder. Ik wilde toen maar zeggen dat er veel mooie en ingewikkelde dingen gebeurden, maar dat alles waar we als werkgroep al lang over hadden gesproken en op in wilden zetten voorlopig niet aan de orde was. Ergens in die periode besloot ik voor mezelf dat ik in het vervolg niet meer zou focussen op de nationale digitale infrastructuur van bibliotheken en alles wat daarmee samenhangt. Die infrastructuur is als een niet af te remmen gevaarte waar je toch geen invloed op uit kunt oefenen, zelfs niet op regionaal niveau. Iets in de geest van ‘je adviseert maar raak, we luisteren toch niet‘, maar dan anders.

Nu, anderhalf jaar later, ben ik maar wat blij dat ik het grotendeels los heb gelaten. Onlangs werden we in een uurtje bijgepraat over alle ontwikkelingen op dit gebied. Ik werd daar -met alle respect voor de boodschappers, die er ook niets aan kunnen doen- chagrijnig van. Er gebeuren weliswaar nog steeds belangrijke en mooie dingen, zoals de lancering van de eerste versie van de Nationale Catalogus maar op het niveau van de bibliotheken zelf is het nog steeds huilen met de pet op. Na al die jaren ouwehoeren zijn we nog steeds niet in staat om online betalen en online lid worden aan te bieden. De ingebruikname van een eenvoudige app wordt uitgesteld omdat er nog allerlei systeemwijzigingen worden verwacht. Van het voornemen om onafhankelijker te worden van softwareleveranciers komt het helemaal niets terecht. Als tussenoplossing word gewerkt met Iguana van Infor, voor een productencatalogus wordt nu gebruik gemaakt het Bart CMS en voor de sites wordt er gewerkt met een weinig flexibele variant van Drupal. En oh ja, met de Aquabrowser en de eigen catalogus werken we uiteraard ook nog gewoon.

Als je de lijntjes terugvolgt is alles verklaarbaar hoor, dat is het punt niet eens, maar als je probeert na te denken over oplossingen besef je keer op keer dat je het moet doen met vergezichten waar je op het niveau van directe dienstverlening weinig mee kunt. Tuurlijk is het prima dat er hard wordt gewerkt aan dat nationale ebookplatform. Het is fijn, dat er nu tenminste iets is, maar zo lang je je eerder schaamt voor een dienst dan dat je er oprecht trots op bent is er iets niet in de haak. Als alle medewerkers eerst op cursus moeten om het aan de klanten uit te kunnen leggen ook niet. Je moet je altijd haasten om ook op de positieve dingen te wijzen, om niet aangemerkt te worden als verzuurd, dus laat ik vooral niet vergeten te melden dat het uitstekend is dat er nu sites zijn die zoveel mooier en beter zijn dan het aanbod van drie jaar en langer geleden. Maar doe eens een rondje langs tien van die sites en je weet dat je daar geen grote successen mee zult boeken binnen de aandachtseconomie. Het zijn goede visitekaartjes, maar geen platformen die het verschil maken op het gebied van content.

De verantwoording voor dat laatste ligt bij de bibliotheken zelf. Dat is precies de reden waarom ik in een recent overleg opmerkte dat ik, als ik het mocht beslissen, nog maar een enkele medewerker vrij zou houden voor de implementatie van al die diensten die nationaal, met die grote bakken geld, worden ontwikkeld. Gewoon in het tempo van de landelijke ontwikkelingen bewegen en braaf doen wat er verwacht wordt. Baat het niet dan schaadt het niet. Maar alle andere medewerkers met digitale vaardigheden zou ik inzetten voor andere zaken. Lokale en regionale content maken en verspreiden, bestaande collecties op aantrekkelijke wijze uitlichten en onder de aandacht brengen op sociale media. Aansluiting zoeken bij regionale communities en online conversaties. Dat soort werk. Nu zitten per bibliotheekorganisatie keer op keer veel te veel mensen te praten over dingen die ze toch niet kunnen veranderen. Als er wordt geïnformeerd naar oorzaken van vertraging wijst iedereen naar iedereen en is de slotsom vrijwel altijd: ‘wachten op de volgende stap of een nieuwe versie van een programma dan maar weer’. Dat is toch zonde van al die tijd die dat kost?

Ik lees nu ook dat ‘de nieuwe WaaS’ ook weer een nieuw CMS krijgt. Dat is ongetwijfeld een verbetering, maar iets zegt me dat in de gewenning daaraan ook weer zeeën tijd gaan zitten. Ditmaal is er gekozen voor Adobe Experience Manager. Ik wist niet eens dat het een CMS was. De FAQ zegt daarover het volgende:

Met welk CMS gaat de WaaS werken?
Antwoord: het CMS-pakket dat is gekozen voor het landelijke CMS is Adobe Experience Manager. Op basis van de doelen, wensen en uitgangspunten van de doorontwikkeling naar WaaS 2.0 is een lange lijst van CMS-pakketten beoordeeld. In deze lijst stonden ook alle door bibliotheken gebruikte CMS-pakketten. Het te kiezen pakket moest een zo groot mogelijk deel van de wensen en gestelde eisen afdekken. Op basis van de gestelde criteria hebben we met de meest geschikte pakketten een Proof of Concept (PoC)
uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van de PoC’s is gekozen voor Adobe.


BNL heeft enkele jaren geleden aangegeven geen vendor lock-in (d.w.z. het
“overgeleverd” zijn aan één enkele leverancier) te willen. Hoe valt die uitspraak te rijmen
met de keuze voor het CMS-pakket van Adobe?
Antwoord: met de nieuwe opzet van de website infrastructuur wordt het mogelijk om het CMS relatief eenvoudig te vervangen als daar aanleiding voor is. Ook de WaaS sluit via de API aan op de landelijke infrastructuuronderdelen, waardoor een toekomstige wijziging van het CMS technisch gemakkelijker wordt. Daarnaast houden we de bedrijfskritische onderdelen, zoals “Mijn Bibliotheek” en “Zoeken & vinden“ buiten het CMS. Deze worden als afzonderlijke applicaties aan de website gekoppeld. 


Hoe lang gaat BNL met dit CMS werken?
Antwoord: We hebben een licentiecontract afgesloten voor 3 jaar met mogelijkheid tot verlenging. Uiteraard kijken we voortdurend of de gekozen oplossing nog steeds aan onze en nieuwe eisen voldoet.

Mooi man. We horen er wel weer van als het allemaal werkt. We zullen niet zeuren verder. Hebben we mooi de tijd over om zelf verder te gaan met mooie content. Als dat dan maar gewoon gebeurt op de populaire, werkbare en goed vindbare platformen elders. Je kunt de strijd maar het beste daar strijden waar de wapens voorhanden zijn, tenslotte. En waar de mensen zijn.

Gerelateerd:
Over de Nationale Bibliotheekcatalogus en complexe structuren
Makkelijk linken naar boeken: we zijn nog niet veel opgeschoten
“De bibliotheek is ouderwets”: een interview met Hans Pinckaers

@

Boekje afbeelding: Everything I Want To Do Is Illegal: War Stories from the Local Food Front