Internet Boot Camp: nooit meer vragen hoe het zit met internetten?
23 december 2009
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Digitale Bibliotheek 7, 2009
Achtergrond
Het ministerie van Economische Zaken claimt dat er in Nederland zo’n 1,6 miljoen digibeten zijn. Voor hen levert een samenleving waarin internet steeds belangrijker wordt steeds meer maatschappelijke obstakels op. Mensen die onvoldoende digitaal vaardig zijn maken niet of nauwelijks gebruik van e-mail, gebruiken geen internetsites om te solliciteren en communiceren nauwelijks digitaal met overheidsinstellingen.
Op vijf november j.l. gaf Staatssecretaris van Economische Zaken Heemskerk in de Centrale Bibliotheek in Den Haag de aftrap van Internet Boot Camp (www.internetbootcamp.nl), onderdeel van een campagne van het Programma Digivaardig en Digibewust, waarmee de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven het aantal digibeten in Nederland willen terugdringen. Internet Boot Camp richt zich vooral op mensen die wel gebruik maken van internet maar daar niet helemaal tevreden over zijn, ‘de gevorderde digibeten’.
De gratis website speelt in op een onderzoek dat werd uitgevoerd in opdracht van Digivaardig en Digibewust. Uit dat onderzoek bleek eerder dat veel mensen met enige digitale ervaring ontevreden zijn over hun eigen vaardigheden. Bijna de helft van deze groep zei echter ook geïnteresseerd te zijn in een training en te willen leren van hulplijnen zoals familieleden, kennissen en vrienden om later problemen zelfstandig op te kunnen lossen. Dat is precies de reden waarom in de promotiecampagne de slogan “Dacht het niet!” wordt gebruikt. “Of je je moeder nog één keer wilt uitleggen hoe ze online een reis moet boeken. Dacht het niet! Ik stuur haar naar Internet Boot Camp!”
Internet Boot Camp in bibliotheken
Omdat de Vereniging Openbare Bibliotheken een beleid voert dat zich richt op het vergroten van mediawijsheid is zij partner geworden in de campagne en roept zij bibliotheken op het promotiemateriaal te verspreiden en bij bezoekers onder de aandacht te brengen in cursussen, workshops en lezingen. Dit verzoek riep bij Digitale Bibliotheek de vraag op of de cursus de belofte waarmaakt en mogelijk zou kunnen fungeren als aanvulling op de vele internetcursussen die in veel openbare bibliotheken jarenlang werden gegeven, of nog steeds worden gegeven.
De campagne
Promotiecampagnes hebben als doel de aandacht op iets te vestigen. De campagne van Internet Boot Camp slaagt daar goed in. De ansichtkaarten en posters met de kreet ‘Dacht het niet’ maken nieuwsgierig en nodigen uit om meegenomen te worden. De campagne lijkt zich vooral te willen richten op mensen die vaak bijstand verlenen op computergebied. Het is de bedoeling dat zij de hulpbehoevenden vervolgens wijzen op het bestaan van de website.
De toonzetting van de website zelf is heel anders. Hier hebben de bedenkers van het project gekozen voor een militaire invalshoek met een knipoog. Die aanpak zorgt er weliswaar voor dat de website goed herkenbaar is en zich qua laagdrempeligheid duidelijk onderscheidt van oudere instructiemodules als TILT (//www.tilt.ihol.nl/) maar doet je wel afvragen of de doelgroep er ook om kan lachen. Als je onzeker bent over je computervaardigheden zit je misschien niet te wachten op blaffende sergeanten en iedere opdracht terugkerende commando’s als ‘plaats rust, cursist Willem’. Verder kun je vraagtekens zetten bij de keuze voor de thematiek van het Boot Camp. Hoeveel mensen zouden weten wat een Boot Camp is? Waarom is er niet gekozen voor een Nederlands begrip?
De website
De website oogt fris en helder en is vanzelfsprekend zodanig ingericht dat beginners er ook meteen hun weg kunnen vinden. De navigatie verloopt soepel, de laadtijd is uitstekend. Omdat de training zo is ingericht dat ‘cursisten’ per onderdeel een verslag via e-mail krijgen toegezonden is het begrijpelijk dat er meteen een naam en mailadres moeten worden ingevuld maar het is minder logisch dat er tijdens de registratie meteen een aanmeldformulier met twaalf vragen in beeld verschijnt. Pas als je naar beneden scrollt of alles hebt ingevuld zie je staan dat je al die vragen ook over kunt slaan. Voor mensen die nog moeten leren hoe ze moeten omgaan met internetformulieren zou dat een enorme drempel kunnen zijn. Dat je een wachtwoord niet zelf mag verzinnen maar krijgt toegewezen is ook een minpuntje. Veel mensen hebben een hekel aan nieuwe wachtwoorden die ze moeten onthouden. Het kan een terugkeer naar de training in de weg staan.
De training
De training bevat vier onderdelen: Knoppenkennis, Navigeren en oriënteren, Informatie zoeken op het internet en Het internet doelmatig gebruiken. De eerste keer moeten die onderdelen op volgorde worden afgewerkt maar het is geen enkel probleem om vragen over te slaan en later nog eens te proberen.
Het is even wennen dat er tijdens de opdrachten opeens werkbalken van je browser in het werkvenster verschijnen maar als je van de eerste schrik bekomen bent krijg je al snel in de gaten dat deze visuele aanpak voorkomt dat je onnodig moet gaan zitten klikken om opdrachten uit te voeren. Het lineaire karakter maakt je nieuwsgierig naar de volgende opdrachten en zorgt ervoor dat je niet snel geneigd bent tussentijds af te haken.
De onderdelen lopen op in moeilijkheidsgraad. De vragen wekken de indruk geschikt te zijn voor alle doelgroepen, al is het niet ondenkbaar dat het onderdeel Het internet doelmatig gebruiken voor sommige mensen te hoog gegrepen zal zijn omdat logisch nadenken gekoppeld moet worden aan het formuleren van zoekopdrachten. Dat zal niet iedereen kunnen, zonder enige begeleiding.
Mogelijkheden
Vanaf het moment dat internet populair werd bij het grote publiek hebben veel bibliotheken geïnvesteerd in internet- en computercursussen. De belangstelling voor deze cursussen was jarenlang bijzonder groot maar nam na 2005 af, mogelijk door de brede penetratie van internet in Nederlandse huishoudens en de toegenomen zelfredzaamheid van mensen op dit gebied. Veel oud-cursisten lieten later weten inmiddels te beschikken over de hulplijnen die in de promotiecampagne van Internet Boot Camp worden aangesproken.
Sommige bibliotheken hebben er voor gekozen om media-educatie op dit gebied door te ontwikkelen. Zij richten zich nu vooral op cursussen rondom specifieke softwarepaketten of bepaalde websites. Andere bibliotheken hebben media-educatie voorlopig opgeschort.
Het feit dat er nog steeds zo veel Nederlandse burgers zijn die zichzelf in meer of mindere mate beschouwen als digibeet rechtvaardigt nieuwe activiteiten van Openbare Bibliotheken op dit terrein. Internet Boot Camp zou daar een belangrijke rol in kunnen spelen. De site kan kosteloos gebruikt worden en daardoor vrij van drempels worden aangeboden op publiekspc’s. Inlichtingenmedewerkers kunnen mensen waarvan zij vermoeden dat ze nog veel hulp kunnen gebruiken attenderen op deze website en, waar nodig, ondersteunen bij het uitvoeren van de opdrachten.
Het grote voordeel is dat deze werkwijze veel minder tijd en energie vergt van het bibliotheekpersoneel dan de media-educatie ‘oude stijl’, en mogelijk net zo veel oplevert. Het is de wens van de overheid dat bibliotheken een belangrijke rol gaan vervullen op het gebied van mediawijsheid. Internet Boot Camp is een kans om daar een begin mee te maken of een extra invulling aan te geven.
De Toekomst?
“De nieuwe site helpt je op weg met internetten en is één van de eerste tastbare acties uit het programma Digivaardig en Digibewust. Voor de komende periodes staan meer acties op stapel om het aantal digibeten terug te dringen. Zo wordt ook gewerkt aan trainingen voor mensen die werkelijk alle vaardigheden ontberen. Ook volgen nog speciale acties voor senioren en andere specifieke doelgroepen,” aldus Netelenbos.
@
