Losgeknuffeld

12 november 2009

Eerder verschenen in de column Argus Panoptes in Digitale Bibliotheek 6, 2009.

Als je het hebt over de vrijheid van meningsuiting heb je het volgens mij over het recht om precies datgene te zeggen wat je wilt. Wij hebben het geluk te leven in een democratie die daarin voorziet… tot op zekere hoogte. Je kunt niet zomaar gaan roepen wat dictators riepen. Het wordt je niet in dank afgenomen als je mensen afzeikt waarvoor je diep in je hart geen respect hebt en dat is misschien maar goed ook. Voor je het weet leef je in een wereld waarin mensen alleen maar schreeuwen en ga je dood in een wereld waarin de bar altijd net dicht gaat en iedereen nog van alles had uit te praten. Voor je het weet ben je een vijand.

Het is best raar hoor, als je maar gewoon een grappenmaker bent die een gezonde nieuwsgierigheid koestert en dan nog eentje ook die altijd al dol is geweest op informatie en alles wat daar mee samenhangt. Dan kan het gebeuren dat je in een bibliotheek belandt en daar voet aan de grond krijgt, bijvoorbeeld op‘het digitale terrein’. En dat alleen maar omdat het je interesse heeft, en niet omdat je er werkelijk zoveel verstand van hebt. Het gebeurt je gewoon. Je hoeft niet eens de arrogantie te hebben om te reppen over landen waarin veel blinden leven om vast te stellen dat je zelf een eenoog bent.

Het gebeurt je gewoon. Je begint een weblog , je experimenteert wat met sociale netwerken en je onderzoekt wat een tool als Twitter jou, en je beroep, te bieden heeft. Je kloot maar wat aan. Je vergeet ondertussen niet om daar verslag van te doen, soms slap ouwehoerend, soms bloedserieus. Je schrijft wat je denkt, je zoekt plaatjes bij je emoties je draait eens een muziekje online. Je beleeft je vak, kortom, zoals je je leven ook beleeft.

Dan begint het gesodemieter. Mensen herkennen iets van zichzelf in de dingen die je schrijft. Ze vinden het aardig om te lezen over een jongetje dat zijn weg zoekt in dat wat hij zelf altijd ‘de grote mensen wereld’ noemt. Ze zien glimlachend hoe hij straalt als hij erkenning krijgt voor doorzettingsvermogen, ze lachen besmuikt als hij grappen maakt over zijn botsingen met de bureaucratie. Zo is het leven nu eenmaal. Wijs ben je niet zomaar.

De mensen beginnen te reageren. Er ontstaat iets wat begint te lijken op wat marketeers ‘de felbegeerde online conversatie’ noemen. Er komt een gesprek op gang, er begint iets te leven. Mensen keren terug om het gesprek te vervolgen, zijn benieuwd naar dingen die komen gaan. Er ontstaat iets wat marketeers een ‘succesvolle community’ noemen. Er worden vragen gesteld, er worden discussies gevoerd, er is iets aan de hand.

echter…

…op het moment dat het bovenstaande gebeurt worden ook de mensen wakker die zich nooit in gesprekken mengen maar die wel dondersgoed aanvoelen dat er iets gebeurt. De mensen die andere belangen hebben. Belangen van een hoger niveau of in ieder geval van het niveau waar geld en macht een dominante rol spelen. Eenmaal ontwaakt komen zij niet aankloppen omdat ze werkelijk geïnteresseerd zijn in de dingen die worden aangekaart; zij zijn vooral geïnteresseerd in de potentie van een netwerk, een blogpost of een mooi citaat. Wat je kunt verzilveren moet je nu eenmaal verzilveren.

echter….

..zo werkt het niet. Tenminste: zo werkt het wel in de grote mensen wereld maar niet in de wereld van mensen die handelen vanuit een bepaalde passie of een bepaalde overtuiging. Die mensen willen zoveel mogelijk ongemoeid gelaten worden. Zij hopen dat ze zich kunnen blijven richten op luisteren en reageren, op experimenteren en verkennen, op de dingen terwijl ze gebeuren.

Daar kun je geen doodknuffelende oude wereld op loslaten. Dat verstikt alleen maar.

@


Foto