Het nieuwe zoeken heet vragen
22 oktober 2009
Gisteren werd ik via Skype geïnterviewd door een student uit Groningen. Het interview ging over bibliotheekvernieuwing, competenties van bibliotheekmedewerkers, bibliotheekopleiding en (toekomstige) HRM binnen de bibliotheeksector.
Ook de vervlakking van het zoekgedrag van informatieprofessionals en hun klanten kwam aan bod. Toen ik zei dat ik verwacht dat het gebruik van al onze dure databases en informatiebestanden alleen maar verder zal afnemen klonk ik, gemeten aan de reactie, niet echt overtuigend. Ik vroeg de student daarop welke bronnen hij gebruikt had na de eerste onderwerpsverkenningen in Google. Dat waren geen bibliotheekbronnen.
Na Google deed ik een beroep op de mensen in mijn netwerk, voor betrouwbare informatie”. Dit is niet letterlijk wat hij zei, maar daar kwam het wel op neer. Ik vond het de perfecte illustratie. Scholieren doen massaal een beroep op elkaars kennis en vaardigheden via MSN en SMS. Studenten wisselen documenten uit via mail en Facebook. Professionals ‘zoeken sociaal’ via mail en Twitter. Of we het nu leuk vinden of niet: het zoeken in afgeschermde en gecontroleerde digitale bronnen maakt in rap tempo plaats voor ‘sociaal zoeken’ en ‘real-time zoeken’. Het is niet voor niets dat zowel Microsoft als Google een samenwerkingsverband met Twitter aangaan.
Het einde van het web der bestemmingen. De contouren van dat idee worden steeds scherper.
@
Heel herkenbaar. Als student viel het me echt op hoe vaak studiegenoten elkaar om advies vroegen als het ging om literatuur vinden. En dan kwam men niet bij de dure bronnen van de bieb uit.
Belangrijke adviseurs voor studenten zijn ook de docenten. En ook daar viel me het gebrek aan kennis op als het gaat om de (dure) databases voor hun eigen vakgebied.
Online "vraag het de informatiespecialist" is kennerlijk niet effectief, onbekend?, gecompliceerd?, traag?.
Bovendien veronderstellen info.specialisten in het HO dat de gebruikers (studenten én docenten) info.vaardig móeten zijn en dus in staat móeten zijn te kunnen vinden.
Veel investeren dus in verplichte cursussen informatievaardigheden voor de studenten (en liefst ook docenten). Gegeven door de bibliotheek.
@ Allen: Binnen het onderwijs kan nog heel veel bereikt worden op dat gebied inderdaad. Daar zou inderdaad flink op ingezet moeten worden.
Inzetten op waarachtig online aanwezigheid van specialisten zou m.i. echter nog bezig zijn. Het blijft het verhaal van de sites en de diensten waar mensen maar heen zouden moeten komen. Dat doen ze missschien nog wel als ze er toe verplicht worden vanuit een opleiding maar meer meestal ook niet. Maar hoeveel wordt er nu al werkelijk geïnvesteerd in medewerkers die echt, op hetzelfde niveau als de klanten zelf, aanwezig zijn op sociale netwerken en sociale nieuwssites? Hoeveel individuele medewerkers zijn net als vrienden en vriendinnnen altijd aanspreekbaar en zichtbaar online?
Dat onderdeel wordt nog niet echt serieus genomen omdat de ROI zich pas na lange tijd uitbetaalt en omdat het veel tijd kost.
Maar ik vind nog steeds dat dat de relevante digitale bibliotheek is of zou moeten zijn.
@Edwin
Ja, alweer mee eens. Ik heb nog geen oproepen van studenten op de Bibliotheek-hyve gezien, maar wel van scholieren. Zie bijv. van iemand die vraagt om boekentips voor zijn literatuurlijst Informatiespecialisten zouden veel actiever moeten zijn op dergelijke sites. Maar ja, dat hoef ik hier natuurlijk niet tegen jullie te zeggen.
Of-tob-ik: wat een schitterende platen gebruik je altijd bij je posts. Bijv. ook de foto 'Luchtkastelen' waar je hier naar linkt. Om te genieten, my compliments!
En bij de afname in het gebruik van al die mooie databases en bestanden is het des te verbazingwekkend dat in de enquete van je vorige post de digitale content zo hoog scoort. Zou het misschien zijn dat bibliotheekmensen van nature verzamelaars zijn die vroeger boeken verzamelden en nu bestanden verzamelen? Of dat bibliotheekmensen toch stiekem nog steeds de in zichzelf gekeerde types zijn die zich niks kunnen voorstellen bij onderlinge informatie en sociaal gedrag?
@Wilma: ooit misschien…wie weet. Blij dat er in ieder geval ook nog mensen zijn die het een beetje doen, in de vrije tijd…
@Joost: dank je wel! Soms roof ik ze weliswaar maar een mooi plaatje maakt een tekst altijd een stuk aangenamer vind ik. En jij dus gelukkig ook 🙂
@Ria old habits never die…denk dat het wel een beetje in de bibliotheekgenen zit inderdaad.
Hallo,
Nu wil het toeval dat het een van mijn studenten is. Ik heb met hem tijdens het verloop van het onderzoek gesproken over allerlei mogelijke bronnen.
Natuurlijk heeft hij ook literatuuronderzoek gedaan maar soms komen de echte interessante stukken pas boven water als je via je netwerk wat mensen vraagt. Zegt soms ook iets over kwaliteit van informatie. Want wie je kent zal je geen rotzooi willen verkopen!
Ik merk bij ons op school dat hoe vaak we studenten (en soms docenten) ook vertellen dat er allerlei interessante databanken bestaan waar informatie in zit, ze toch varen op Google en wat ze in hun netwerk horen. Of is het wellicht gemakzucht? Google is dichtbij en toegankelijk. En voor databanken moet je moeite doen. En bovendien: het is een generatie die is opgegroeid met Google. Opgegroeid overigens met alleen zoeken in Google web want vraag ze niet naar Google Scholar e.d. want dan kennen ze niet.
Ik zal er de komende maanden eens wat 'onderzoek' naar doen onder mijn 1e jaars.
Groet
Kees Westerkamp
IDM / Media & Informatiemanagement
Hanzehogeschool Groningen
Weinig aan toe te voegen eigenlijk behalve dat bij ons het onderwijs eindelijk wakker schijnt te worden. Men neemt bij bepaalde opleidingen echt geen genoegen meer met bronvermeldingen van wazige internet sites. Ok, misschien is het suf maar men wordt verplicht om bv. drie bronnen uit een databank als Sportdiscuss te noemen, een kwalitatief hoogwaardige databank in het Engels. Ik denk dat dit alleen maar goed is. Maar dat vind ik ook van studenten bewust maken van het beoordelen van internetbronnen. Toen ik gisteren een workshop gaf viel me op dat een studente een site over kickboksen aan het bekijken was. In een oogopslag viel mij de lamlendige interface, de vele reclame banners en de té drukke site op. Met andere woorden, ik begon al te twijfelen maar de studente was stellig, dit was overduidelijk door iemand gemaakt met kennis van zaken. Zelfs toen ik haar uitlegde waarom ik twijfelde bleef ze volhouden. Maar goed, er wacht mij de komende jaren nog een schone taak…
Interessant in dit kader volgens mij: "… Demand is eigenlijk de onofficiële helpdesk (bibliotheek red.) van de wereld: zij vangen zoveel mogelijk onbeantwoorde vragen op, kijken of ze het antwoord kunnen wegzetten bij adverteerders en huren professionals in om een stukje erover te schrijven in de woorden die wij gebruikten om te zoeken. Het is geen hoogwaardige onderzoeksjournalistiek, maar vrij letterlijk: U vraagt, wij draaien…."
"… Demand is een contentfabriek die in drie jaar zo'n miljoen artikelen heeft geschreven, en inmiddels ook de nummer een leverancier van filmpjes in YouTube is. Digitaal pulp, tegen afbraakprijzen. En het is een groot succes. De algoritmes blijken vijf keer beter te renderen dan mensen voor dit soort werk, omdat een geschifte samenleving meer vragen kan verzinnen dan een miljoen redacties bij elkaar. Die vragen zijn overigens vaak niet erg complex…."
"… Het is inhoudelijke ruis die meejankt met de luie vragensteller, en het zal een hele kluif zijn voor de online generatie om dat goed te leren filteren…."
bron: 'De helpdesk van de wereld (column)' op Webwereld.
Idee: Als Bibliotheken nu eens in dit gat springen en Demand gaan verslaan !? Wat denk jij?
@Kees: leuk dat je reageert als docent (Ik koos er bewust voor niet te veel te zeggen over de achtergronden omdat ik dit stukje ongevraagd schreef)
Uit je netwerk komen meestal wel goede dingen voort inderdaad. Toen ik de IDM deed maakte ik veel gebruik van bibliotheekbronnen maar dat was vooral omdat ik ook al werkte in een bibliotheek. Klasgenoten maakte daar dankbaar gebruik van. De deal was vaak dat ik de literatuur verzorgde en het leeuwendeel van de teksten en dat iemand anders zich dan bijvoorbeeld boog over programmacode en andere zaken waar ik niet bepaald in uitblonk. Met die werkwijze kom je al snel tot een goed product/document.
In de opleiding IDM leer je al die bronnen natuurlijk wel gebruiken maar ik vraag me af of de studenten van toen al die bronnen nog steeds gebruiken nu (even afgezien van de vraag of die bronnen nu nog relevant zijn) Ik merk zelf in ieder geval dat ik het minder doe nu.
Ik ben benieuwd naar je bevindingen!
@Daan: goed dat er steeds meer aandacht aan wordt besteed. Ik denk wel dat het met het verplicht opnemen van die bronnen ook meer uitwisselingen via netwerken ontstaat. Vraagt de ene student aan de andere: heb jij al betrouwbare sites en databanken? En die worden dan in no time op huiswerk.com gezet (o.i.d.)
Handelen in bronnenkennis…
@JoG: dat is wel fascinerend zeg. Zag gisteren je mail maar lees nu pas wat deze lieden nu precies doen.
Hier zouden bibliotheken inderdaad in kunnen springen, als leveranciers van informatie op maat, maar het zal denk ik wel even duren voordat het zover is. Commerciele bedrijven zien de mogelijkheden eerder of hebben sneller de benodigde slagkracht blijkbaar.
Een overkoepelende organisatie zou zo'n bedrijf natuurlijk wel kunnen kopen. Leuk om nog eens over na te denken! (voor wat betreft de mogelijkheden)