Een beetje woelen in de geschiedenis van Hof Rittenburg

08 juni 2016

Het is leuk, om in de geschiedenis van een bepaald gebied te duiken. Dat geldt ook voor de geschiedenis van de omgeving van Hof Rittenburg. Binnenkort ga ik in het Zeeuws Archief op zoek naar uitgebreidere informatie, maar online is er ook van alles vinden. Neem nu dit fragment van een oude kaart van Walcheren, die in 1750 werd gemaakt door Willem Tiberius Hattinga. Die kaart kun je in hoge resolutie downloaden op Wikipedia. Het huidige plangebied zou op deze kaart voor een deel het hof Lustenburg en het hof Torenvliedt overlappen.

Rittenburg is gelegen tussen de wijken ’t Zand en de Stromenwijk. De wijk ’t Zand was vroeger officieel onderdeel van de gemeente Koudekerke, maar met ingang van 1 november 1941 werd dit aan Middelburg grenzende gedeelte door de Duitse bezetter toegevoegd aan de gemeente Middelburg. Het gevolg was dat de buitenplaats Torenvliedt, het hoofdkantoor van elektriciteitsmaatschappij PZEM en de Oude en de Nieuwe Vlissingseweg in Middelburg kwamen te liggen. Op 1 juli 1966 eindigde het zelfstandig bestaan van de gemeente Koudekerke. Het zuidoostelijk deel ging naar Vlissingen (Lammerenburg), een noordoostelijk stuk ging naar Middelburg (met Ter Hooge) en de rest werd onderdeel van de gemeente Valkenisse, samen met Biggekerke en Zoutelande.

Meer informatie over de buitenplaatsen:

//www.koudekerke.info/buitenplaats-lustenburg.php
//www.koudekerke.info/buitenplaats-zeerust.php
//www.koudekerke.info/1900-1940-j.php

De naam Rittenburg is afgeleid van de romans van Leonhard Huizinga. In zijn boeken stond Rittenburg voor Middelburg.

Uit het Archeologisch bureau- en booronderzoek in het plangebied Rittenburg, van de Walcherse Archeologische Dienst:

“Op de kaart van de gebroeders Hattinga zijn binnen het plangebied drie buitenplaatsen weergegeven, ‘t Hof Vijvervreugt in het noordoostelijke deel en centraal het Hof Zeerust (fig. 5). Iets ten westen van de Stromenweg bevindt zich nog het Hof Lustenburg. Zeerust werd in het laatste kwart van de 17e eeuw aangelegd door admiraal Cornelis Evertsen de Jongste, ook wel gekend als Keesje den Duvel.

De tuingedeeltes met enkele vijverpartijen van zowel Zeerust als Vijvervreugt vallen binnen de grenzen van het plangebied, de gebouwen vallen erbuiten. Mogelijk stonden hier in het midden van de 17e eeuw al boerderijen want op de kaart van Visscher-Roman staat beplanting weergegeven in deze zones (fig. 6).
Zeerust blijft lang in het bezit van de familie Evertsen en wordt kort voor 1820 gesloopt. Op de kadasterkaart van 1832 staat het buiten nog weergegeven, maar op de kaarten van 1852 en 1875 is dat niet meer het geval. Wel loopt de Groeneweg nog centraal door het plangebied.

Beide kaarten zijn echter onvolledig want in het centrale deel van het plangebied is ook later nog een restant van de vijverpartij van Zeerust bewaard gebleven, zoals aangegeven op Bonnebladen uit 1912/1925/1944 (fig. 7) en enkele luchtfoto’s uit 1944 (fig. 8). Pas met de herverkaveling in de jaren ‘50 van de vorige eeuw verdwijnen ook deze laatste sporen van het buiten. Hof Vijvervreugd blijft tot 1969 bestaan toen een grote brand het huis in de as legde. Langs de oude Groeneweg liep tussen 1906 en 1937 de oude stoomtramlijn. Op de terreinen van Toorenvliet en Vijvervreugd richtten de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog verschillende bunkers in als hoofdkwartier. Deze bevonden zich echter buiten de grenzen van het plangebied”.

Zie ook de documenten bij het bestemmingsplan Rittenburg, op de website van de Gemeente Middelburg.

@

Deze tekst werd ook gepubliceerd op de Facebookpagina Hof Rittenburg, in opdracht van Bouwbedrijf De Delta.