De Briefhoofden en reclameafbeeldingen van Toon Franken
06 januari 2015
Over vakidioten kun je van alles zeggen. Ze slaan soms een beetje door. Ze zijn soms misschien iets té specialistisch. Het zal allemaal vast wel, maar ik heb toch altijd een zwak voor mensen die ergens écht diep induiken, of veel tijd stoppen in liefhebberijen. Ook als het gaat om onderwerpen die mij persoonlijk wat minder interesseren. Zo zat ik afgelopen week hardop te lachen toen ik op Facebook een discussie volgde over een oude Middelburgse foto, je weet wel, zo’n kiek waar veel mensen gelukkig van worden. In dit geval betrof het een foto van de Middelburgse kermis. Omdat dit een evenement is dat raakvlakken heeft met de geschiedenis van de horeca, volgde ik de dialoog. Iemand stelde dat de foto van een bepaald jaar was. Die vergat echter dat de ander Peter Lenting was, een echte kermisfanaat. Die gaf al vrij rap uitsluitsel over de werkelijke datering:
Even op de computer gekeken , en ik kan nu met een gerust hart een positief antwoord geven. Deze foto is uit het jaar 2008, het 2e jaar dat de No limit in Middelburg op de kermis stond. 2007 het eerste jaar. Daarna 3 jaar de booster van Ordelman , toen 1 jaar de booster die nu van Spelbrink is (ipv de aangekondigde Booster Maxx van Ordelman) en de laatste 2 jaar de Booster Maxx.
Kijk, nu ben ik niet bovenmatig geïnteresseerd in kermisattracties, maar ik vind zo’n reactie dus wel prachtig. Het verraadt zo veel interesse van deze man. Als iemand nog eens iets wil weten over de kermis weet ik in ieder geval naar wie ik zal verwijzen.
Ook zo’n vakidioot, maar dan van een heel andere soort, is Toon Franken. Hij kwam hier al eens voorbij als oud-cursist van 23 Dingen bij het Zeeuws Archief en als mede-auteur van het prachtboek Hop en Gerst veredeld. Toon is niet alleen een vakidioot, hij is ook een zeer vriendelijk mens, die graag iets voor je uitzoekt, als je dat aan hem vraagt. Nu zou ik iets kunnen vertellen over meerdere projecten waar Toon zich (ook in zijn vrije tijd) mee bezighoudt, maar waar het me nu even om gaat is zijn project Briefhoofden en reclameafbeeldingen. Toon doet ook acquisitie van collecties bij het Archief en krijgt dan ook regelmatig dingen in handen die niet in aanmerking komen om te worden bewaard door het archief (daar moet nu eenmaal streng geselecteerd worden), maar die wel verdomd interessant kunnen zijn voor onderzoekers, zowel de professionals als de amateurs.
Ik herinner me nog goed dat Toon de nota’s waar de briefhoofden van afkomstig zijn, net bemachtigd had. Ik geloof dat hij ze vond in een paar dozen van een oude oesterleverancier in Yerseke. De dozen roken zelfs nog een beetje naar vis. Ik denk dat veel archivarissen de dozen, met inhoud en al, zonder al te veel moeite zouden hebben weggegooid. Toon niet. Hij liet me een paar van die documenten zien en toen begreep ik meteen waarom hij twijfelde. Veel van die oude briefhoofden zijn niet alleen buitengewoon fraai, ze bevatten ook heel veel waardevolle informatie over de afnemers. Winkeladressen, details die je niet ziet in oude advertenties. Persoonsnamen. Voor een project als Middelburg Dronk is dat fantastisch. Voor een project als Wij zijn De Stad trouwens ook. En zo zullen er nog veel meer mensen zijn die er iets mee kunnen. Voor Toon was er in ieder geval genoeg aanleiding om de documenten in zijn vrije tijd in te scannen en voorlopig in alfabetische albums te ontsluiten via Facebook. Dat platform heeft met de duurzaamheid van archieven uiteraard niet veel van doen, maar het is honderd keer beter dan het zomaar weggooien van dit soort pareltjes.
Ik zie nu weer die oude discussie op Archief 2.0, over het verzamelen van briefhoofden. Daar wordt het probleem vanuit de archiefwereld mooi belicht. Ik snap het allemaal wel hoor. Maar oh wat ben ik dan toch blij met zo’n vakidioot die dit voor zijn rekening neemt buiten werktijd. Dat zeg ik niet als collega maar als klant. Hulde voor Toon, hulde voor zijn collectie!