Afgerond en online: het vervolgrapport over de innovatie in het Openbaar Bibliotheekwerk
24 oktober 2014
Van augustus tot half oktober werkte ik in opdracht van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) aan het actualiseren van een rapport van 2013: de Inventarisatie Innovatie Openbaar Bibliotheekwerk. Dat rapport staat nu online, met een toelichting van het SIOB erbij.
Het was een mooie opdracht, die het instituut me -net als vorig jaar- vrijwel geheel naar eigen inzicht liet uitvoeren. Heerlijk vind ik dat. De werkvrijheid betekende echter niet dat de opdracht zo eenvoudig was als ik op voorhand had ingeschat. Waar ik verwachtte er minder werk aan te hebben dan in 2013 werd het juist méér werk, ondanks de prettige samenwerking met Johan Stapel en Adeline van den Berg. Hoe dat kwam? Er waren deze keer meer respondenten en omdat de innovatieraad dit jaar daadwerkelijk aan de slag gaat met het geheel, waren er ook meer factoren die een rol speelden bij het verwerken van alle input.
Uiteindelijk werd het een document met een longlist die die naam met recht draagt. Of alle projecten ook echt innovatief zijn laat ik in het midden. Mijn taak beperkte zich in dezen tot het inventariseren
als zodanig. Ik heb natuurlijk wel een mening. Dit gaat tenslotte toch over een thema waar ik al jaren over schrijf. Maar die mening volgt later. Jan van Deursen heeft me via Skype geïnterviewd over het project, voor een publicatie van SIOB die tijdens het Nationaal Bibliotheekcongres in december gepresenteerd zal worden. Hij heeft het wel pittig neergezet, maar al met al kan ik me goed vinden in zijn weergave van ons gesprek. Afgelopen maandag had ik een afspraak met de vormgever en fotograaf, Thomas P Sciarone en Pim Top. Twee mooie kerels uit Rotterdam waar het meteen mee klikte toen ze aan mijn cd-kast zagen dat ik ook wel van rafeldingetjes houd. Dat komt wel goed, met die publicatie.
En over het rapport zelf dan? Dat moet je zelf maar beoordelen. Het is vooral een opsomming met een toelichting. Er is maar een echte, persoonlijke conclusie, en die heeft alles te maken met de invloed van bezuinigingen. Want één ding is zeker: er wordt op dit moment ontzettend veel verder naar de filistijnen geholpen, ook innovatie. Het is triest, maar het is waar.
Vorig jaar viel op dat er vrijwel alleen –grotendeels uitgewerkte- projecten werden ingezonden en nauwelijks ideeën of ontwerpen. Voor de geactualiseerde innovatie werden ook 4 projecten ingezonden door groepjes individuen, die zijn voortgekomen uit de 2 zogenoemde innovatiedoedagen (georganiseerd in het kader van de Innovatieagenda). Het is niet alleen interessant om te constateren dat die dagen blijkbaar concrete ‘projectvruchten’ afwerpen; het is ook mooi om te zien dat die vruchten zijn bedacht en worden gedragen door mensen uit zeer uiteenlopende organisaties. Dat ‘werken over de grenzen van het eigen instituut’ zie je bij de geregistreerde projecten van bibliotheekorganisaties slechts in beperkte mate.
Wat in de inventarisatie niet goed tot uitdrukking komt, maar zeker niet onvermeld mag blijven, is dat uit de interviews en mailwisselingen met verschillende sleutelfiguren uit de bibliotheekbranche een verontrustend beeld naar voren komt over de invloed van de bezuinigingen op de innovatie in het openbaar bibliotheekwerk. Projecten die lopen kunnen weliswaar worden voortgezet maar het werd ook duidelijk dat veel projecten zijn toevertrouwd aan (te kleine) teams, die vaak meerdere projecten tegelijk moeten trekken. Zo nu en dan wordt zelfs expliciet bedankt voor nieuwe projecten –zelfs als daar een subsidie tegenover staat- omdat bezuinigingen de inzet van bestaande medewerkers, of het werven van nieuwe, onmogelijk maken. Deze uitingen wekken de indruk dat innovatie in het openbaar bibliotheekwerk vaak kwetsbaar is. Hoe kwetsbaar precies zou nader onderzocht moeten worden, maar het lijkt niet te voorbarig om te stellen dat krachtenbundeling binnen innovatie meer dan ooit noodzakelijk is.
Gerelateerd:
De actualisering van de Inventarisatie Innovatie Openbaar Bibliotheekwerk SIOB
@