Falende ICT-projecten van de overheid

25 april 2014

Vandaag begreep ik uit het NRC-artikel Politici snappen dus niks van ICT dat zes jaar oude rapporten van de Algemene Rekenkamer over dit thema blijkbaar nog steeds geen vruchten hebben afgeworpen. De tijdelijke commissie ICT van Ton Elias c.s. begint vandaag pas met een serie hoorzittingen. Uit een recent artikel van Binnenlands Bestuur maak ik op dat die commissie al bezig is sinds 2012, en dat er in de tussentijd al veel meer onderzoeken zijn gedaan en adviezen zijn gegeven. Maar over welke mislukte ICT-projecten gaat het nu zoal, en om welke bedragen? Als je googlend je geheugen opfrist schrik je je het leplazerus. Een paar recente gevalletjes van ‘geld over de balk’:

• UWV. 3 miljard
• Waterschappen: 25 miljoen
• Justitie: 103 miljoen
• Defensie: 900 miljoen
• Politieacademie: 9 miljoen

Dit zijn, met uitzondering van het UWV-drama, niet eens de projecten die de commissie Elias onderzoekt. De commissie richt zich op projecten als C2000 en de OV-chipkaart. Dit zijn ook niet de talloze projecten die als geslaagd worden omschreven, terwijl ze toch niet zullen brengen of hebben gebracht wat er ooit van werd verwacht. Iedereen kan vermoedelijk wel een paar websites, systemen of projecten uit de eigen directe omgeving opsommen die tot die laatste categorie behoren.

ICT op deze schaal is enorm complex. Er gaat ook veel mis door verplichte aanbestedingstrajecten. ICT-bedrijven gaan ook niet vrijuit. NRC schrijft: “De enigen die politici uit de droom van ICT als wondermiddel kunnen helpen, zijn specialisten. Maar ICT-bedrijven kijken wel uit. Aan de overheid valt veel geld te verdienen. En geen onderneming is groot geworden door ‘dat kan niet’ te verkopen.”

Dat is misschien wel het werkelijke probleem. In projecten van deze omvang voelt slechts een enkeling zich ‘eigenaar’ van een probleem of deelproces. Het geheel wordt al snel abstract en ongrijpbaar. Alle concessies die gedaan moeten worden leiden tot middelmaat of onvoldoende resultaat.

Maar wat is nu de oplossing voor al deze ellende? Volgens August Hans den Boef en Rinke Smedinga gaat het allemaal om regie. En zij stellen dat de oplossingen er al liggen: “Voor de politici is er goed nieuws. Het advies is al geformuleerd. Het Nationale Urgentieprogramma. Waarom krijgt dat door Wallage aanbevolen programma geen herkansing, inclusief het voorzitterschap van de (vice-)minister-president? En de adviezen van Docters van Leeuwen (de Adviescommissie ICT en Overheid) zouden het perfecte kader vormen voor het stoppen van de sluipende crisis. En de noodzakelijke basis leggen voor een gezonde samenwerking tussen overheid en burgers.”

Ik ben benieuwd of team Elias in het najaar met andere bevindingen en aanbevelingen komt. Het moet toch mogelijk zijn om onnodige uitgaven te voorkomen door ze van meet af aan goed te controleren? Er moet toch macht bij ICT-bedrijven weggehaald kunnen worden door ze te straffen voor slechte producten of dienstverlening?

Gerelateerd:
Gelezen: Het Innovatieplatform
Een dashboard voor de ICT-projecten van de overheid
Overheidsuitgaven: tijd voor meer transparantie

@

Foto: Titanic Universe