Bibliotheek Birmingham en NorthernLight: zoeken naar de verbinding tussen fysiek en digitaal

13 april 2014

Het archief met artikelen van Bibliotheekblad is ‘achter een slotje verdwenen‘. Omdat ik graag wil dat alles wat ik schreef over bibliotheken online vindbaar blijft plaats ik artikelen uit het verleden alsnog op Mijns Inziens. Deze is van oktober 2012…


Op 3 september 2013 wordt in Birmingham de grootste bibliotheek van Europa geopend. Het door dagblad De Pers als culturele megastructuur omschreven gebouw zal in totaal zo’n 216 miljoen euro gaan kosten en is ontworpen door Francine Houben van Mecanoo architecten in Delft. Over deze superbibliotheek is al veel geschreven, maar het valt op dat in veel van de artikelen en presentaties die online zijn te vinden wel wordt ingegaan op mobiele technologieën die een intuïtive versmelting van de fysieke en de digitale bibliotheek mogelijk moeten maken maar niet op een concrete uitwerking daarvan.

Een presentatie voor OCLC van adjunct-directeur Brian Gamles (zie ‘meer lezen en zien’) laat zien dat de digitale strategie van de bibliotheek is opgebouwd als een pyramide, waarbij projecten rondom de technische infrastructuur de basis vormen onder projecten als collectiebeheer en webpresence. Innovatieve projecten als digitale bewegwijzering en het inzetten van mobiele toepassingen vormen slechts het topje. Dat beeld zie je ook terug in andere documenten en op het weblog van de bibliotheek. Concreet is dat er wordt gezocht naar gameontwikkelaars die eind dit jaar aan de slag kunnen maar hoe de verbinding tussen fysiek en digitaal verder precies zal worden gelegd zal pas blijken in de loop van 2013 of daarna. Bibliotheekblad zal daar later in een uitgebreid artikel aandacht aan besteden.

Het is in dit verband wel interessant om te melden dat in 2009 nog een Nederlands bedrijf betrokken werd in de verkenningen van het projectteam van de bibliotheek. Het in Amsterdam gevestigde NorthernLight werd gevraagd een conceptontwerp te maken voor de multimediastrategie. Directeur Peter Slavenburg zegt daarover dat het bleef bij die bijdrage omdat de bibliotheek weliswaar veel zag in het concept maar het in dit stadium, en uitgaande van de aanwezige technologische infrastructuur, ook iets te ambitieus en riskant vond. Men koos dus niet voor een volledige implementatie, maar voor het (eventueel) toepassen van elementen uit het conceptontwerp.

Was het ontwerp van NorthernLight dan zo wild? Dat valt eigenlijk wel mee. Kort gezegd komt het er op neer dat het voortborduurt op een concept dat het bedrijf met veel succes toepaste in de Media Experience van Beeld en Geluid in Hilversum: de magische RFID-ring. Voor de mensen die daar niet mee bekend zijn een uitleg van Marqit.nl: “Na binnenkomst wordt er ingelogd op een pc door de ring met RFID-chip te scannen. Aan de ring kunnen door het inloggen een naam, e-mail adres en geboortejaar verbonden worden. Met de ring kan de bezoeker zijn programma op zijn eigen wensen afstemmen. Bijvoorbeeld door het kiezen van een persoonlijke virtuele gids (een bekende Nederlander) of het starten van een interactief onderdeel in een paviljoen. Als bezoekers ook hun e-mail adres hebben gekoppeld aan de ring is het mogelijk alle opgeslagen acties en resultaten thuis nog eens te bekijken via de website.”

In de zomer van 2007 maakte ik zelf kennis met deze ervaring. Ik was onder de indruk. Toen een bibliotheekdirecteur mij drie jaar later vroeg hoe ik van bibliotheekbezoek een interactieve ervaring zou proberen te maken, als ik daarover mocht beslissen,  hoefde ik niet lang na te denken. Ik zou gaan voor een variant op de magische ring, in combinatie met de RDID-tags die tegenwoordig in alle bibliotheekboeken zijn aangebracht. Dát opende pas echt interessante perspectieven, vond ik. Laat dat nu net het concept zijn dat Northern Light verder uitwerkte voor de Bibliotheek van Birminham! Het ontwerp heeft, en dat is begrijpelijk, nog een vertrouwelijke status, maar met een beetje fantasie, een scheef oog naar Hilversum en een blik op de website kun je je misschien wel een beeld vormen: “It includes the pre and post visitor experience via website and smartphone, digital displays in and around the library, and most importantly, permanent intelligent access to the Library through a Personal Digital Device”. Dat de ervaring van de bezoeker in dit concept belangrijker is dan de techniek is duidelijk. Slavenburg bevestigt dat ook. Het uitgangspunt is dat een bezoeker die beschikt over een mobieltje of internettoegang de bibliotheek zowel digitaal als fysiek kan ervaren, zowel ter plekke als thuis. Voor, tijdens en na het bezoek, continu. Via intuïtieve interfaces uiteraard.

Stel je toch eens voor dat bezoekers dat wat ze hebben opgezocht via de touchscreens in de bieb meteen kunnen opslaan op hun mobieltje, en met één ‘swipe’ kunnen reserveren,  opvragen of betalen.  Dat ze de locatie van een boek meteen kunnen traceren via de digitale plattegrond op de telefoon, en er thuis desgewenst meteen achtergrondinformatie bij krijgen, en leestips, en… Ach, het moge duidelijk zijn: er zijn oneindig veel toepassingen te bedenken, en je kunt zo kleinschalig beginnen als je budget en vernieuwingsdrang je toestaan.  Dat  de nieuwe bibliotheek van Birmingham het nog niet aandurft betekent natuurlijk niet dat dit concept ook geen haalbare kaart is voor andere bibliotheken, integendeel . Het bruisende bewijs dat het kan staat in Hilversum, en dat bewijs is al weer zes jaar oud.

Meer lezen en zien:
• //www.northernlight.nl/cultural-heritage
• Rewriting the Book: On the Move With the Library of Birmingham
• //www.oclc.org/nl/nl/multimedia/2012/emearc/28feb/new-blend-gambles.pdf 
• Presentatie juni 2011: Digital Services for the new Library of Birmingham
• Interview Brian Gambles februari 2012 op Vimeo
• //libraryblog.birmingham.gov.uk 
• Library of Birmingham op Facebook

@

Foto: WikiMedia