clear

zoeken

search

Over een Wiki als verlengstuk van een Krantenbank

09 mei 2013

Het verhaal in de vorige posting, over het hergebruik van oude krantenknipsels op Middelburg Dronk, laat me uiteraard niet zomaar los. Die bijdrage werd goed gelezen en door tientallen mensen gedeeld op Twitter. Het berichtje op de Facebookpagina van het project ging zo mogelijk nog wat harder. Alleen al op de pagina zelf werd het meer dan 5000 keer bekeken en kreeg het 86 reacties. Het bericht werd bovendien 16 keer gedeeld en kon elders ook weer op reacties rekenen. Omroep Zeeland besteedde er ook aandacht aan. Een dag later werden zowel ik als de PZC geinterviewd. Het verslag daarvan werd gisteravond uitgezonden.

Ik ben natuurlijk blij met alle sympathie voor Middelburg Dronk en vergelijkbare projecten, maar het moet me nog wel van het hart dat het mij om veel meer is te doen dan die kwestie op zich. Eigenlijk is dit een case die in veel opzichten raakt aan de onderwerpen waarover ik de afgelopen jaren heb geschreven, van copyright tot open access, van online zichbaarheid/vindbaarheid van informatie tot de duurzaamheid van digitaal cultureel erfgoed. Ik kan melden dat we achter de schermen (lees e-mail) de dialoog met de PZC hebben voortgezet. Dat verloopt tot op heden best constructief. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat het besluit voor de nieuwe maatregelen is genomen op het niveau van Wegener, niet op de redactie van de PZC. Het is ook belangrijk om te beseffen dat er bij Wegener van alles aan de hand is. Kijk hier maar eens, of daar (PDF)…

In het kader van de discussie ben ik me ook weer iets meer gaan verdiepen in dit onderwerp. Ik liet me informeren over oude rechtszaken en ik las een paar artikelen over het databankenrecht, dat van toepassing is op de Krantenbank Zeeland. Heel veel kun je daar niet mee, als leek, maar interessant is het allemaal wel. Het zou best kunnen dat er meer openingen zijn dan je als amateur aanvankelijk ziet. Dat er misschien ook meer beren op de weg zijn dan je dacht, kun je echter ook niet uitsluiten. Het is complex.

Ik ben ook nog even in het blogarchief gedoken. Ik had in mijn tijd als medewerker van de Zeeuwse Bibliotheek meer met de Krantenbank te maken dan menigeen beseft. Bij de lancering van de Krantenbank in 2008, was ik slechts zijdelings betrokken, maar het samenwerkingsverband twee jaar later zat wel in mijn takenpakket. Dat geldt ook voor het subsidietraject rondom… de digitalisering van de PZC (die krant werd pas in 2011 opgenomen in de Krantenbank Zeeland).

Het grappige is dat ik met het concept van Middelburg Dronk, naar model van Wikipedia, al veel langer rondliep. In het eerste (niet-gehonoreerde) subsidietraject voor de digitalisering van de PZC speelde het concept van wiki’s, het delen van informatie én gebruikersparticipatie, ook door mijn inbreng een hoofdrol. Met dat concept gingen we, samen met o.a. de PZC, de boer op. Ik schreef mee aan de teksten van de aanvraag en citeer hier een paar passages:

De PZC en de Zeeuwse Bibliotheek
De PZC wordt gelezen door een substantieel deel van de Zeeuwse bevolking en mag zich op www.pzc.nl verheugen in een groot aantal dagelijkse bezoekers. Er is echter wel behoefte aan meer verdieping rondom nieuwsitems, vooral aan interactieve thema’s en dossiers die voorzien in gebruikersparticipatie.
De Zeeuwse Bibliotheek (ZB) is de grootste culturele instelling in de provincie en heeft de Zeeuwen ook als belangrijkste doelgroep. Zij beschikt over grote hoeveelheden content die door digitalisering de komende jaren nog verder zal worden uitgebreid. (naast de gedigitaliseerde jaargangen van de PZC en andere Zeeuwse kranten ook de Beeldbank Zeeland en gedigitaliseerd audio- en videomateriaal)
 De bibliotheek wil deze content graag beter profileren en positioneren en heeft behoefte aan meer interactie met de gebruikers ervan. Het bovenstaande was voor beide partijen aanleiding om in 2008 toenadering tot elkaar te zoeken en de mogelijkheden van samenwerking te onderzoeken, om samen sterk te staan voor het Zeeuwse publiek: de Zeeuwse Bibliotheek als informatieleverancier, de PZC  als verdeler en trekker van meer publiek.

De Zeeland Wiki
Een van de mogelijkheden tot samenwerking werd gevonden in de content van de Krantenbank Zeeland van de Zeeuwse Bibliotheek, //zoeken.krantenbankzeeland.nl/. Op het moment van schrijven bevat die bron diverse gedigitaliseerde voorlopers van de PZC en andere kranten. Als dit wordt uitgebreid met de gedigitaliseerde jaargangen van de PZC zelf ontstaat er een vrijwel compleet Zeeuws nieuwsarchief, waarvan de content zich goed leent voor hergebruik elders. 
De PZC en Zeeuwse Bibliotheek zouden content uit deze krantenbank willen hergebruiken binnen een externe maar aan de websites gekoppelde Wiki-applicatie. Voor de Wiki geldt dat die:

A) voorziet in gebruikersparticipatie en een redactie
B) Kranten op artikelniveau ontsluit
C) landelijk schaalbaar is, zodat andere kranten en bibliotheken of 
     archieven het formaat later kunnen overnemen (gezien het innovatieve
     karakter van B)
[…]
Op de langere termijn ontstaat zo een regionale informatiebron die niet alleen zowel het publiek als de PZC en de Zeeuwse Bibliotheek van informatie voorziet, maar ook door hun gezamenlijke bijdragen tot stand is gekomen.
– Welke content is hiervoor nodig?
De PZC van 1947 tot heden
– Hoe wordt de content ontsloten?
 In een Wiki, op basis van een krantenbank die doorzoekbaar is met OCR en waar artikelen uit te halen zijn.
– Hoe wordt de content verrijkt?
 Door redactiewerkzaamheden van de Zeeuwse Bibliotheek en PZC op basis van hergebruik van de artikelen in een wiki met Zeeuwse Lemma’s én door gebruikersparticipatie
– Welke middelen dienen te worden ingezet en welke functionaliteiten moet het project bieden? 
Krantenbank, met mogelijkheid tot artikelselectie en beschrijving. Wiki waar lemma’s gebouwd kunnen worden met toevoeging van artikelen uit de Krantenbank (ook beeldbank?)
– Hoe brengen we het project onder de aandacht van de doelgroepen?
Traditionele middelen en Web 2.0 toepassingen
– Wat zijn de kosten van het project en hoeveel formatie is er nodig?
– Op welke termijn is het project te realiseren?

Redactie
De Zeeland Wiki functioneert volgens het concept van Wikipedia. Een punt van kritiek op deze online encyclopedie is het feit dat de redactie uit een kleine groep vrijwilligers bestaat, die niet bij machte zijn alle fouten uit de verschillende lemma’s te halen. Tegenhangers Citizendium en Veropedia werken daarom nu aan varianten waarbij de redactie bestaat uit een selectie van wetenschappers en specialisten.
Bovenstaande passages tonen aan dat alle betrokken organisaties wel wat zagen in het model dat Middelburg Dronk hanteert. Over rechten en juridische aspecten zegt dat verder helemaal niets, maar het maakt hopelijk wel duidelijk dat het besluit van Wegener in bepaalde opzichten haaks staat op intenties van dochterondernemingen uit het recente verleden. Ik vind dat een belangrijk gegeven.
@
Foto leeszaal Molstraat Middelburg 1920: Beeldbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek

Reageer