Façade 2012: het kost een paar centen maar heb je dan ook wat?
18 augustus 2012
Mensen die de kunst- en cultuursector vertegenwoordigen weten het: je kunt het nooit iedereen naar de zin maken. Als jouw organisatie zich in tijden van bezuinigingen niet manifesteert krijg je al snel te horen dat je te introvert bent, dat je te weinig onderneemt maar als je dan een keer groots uitpakt, dan kun je er donder op zeggen dat er mensen zullen opstaan die zich afvragen waar dat allemaal goed voor is, en wat dat wel niet allemaal kost.
Hoe dat in z’n werk gaat kun je goed zien rondom de kunstmanifestatie Façade, die gisteren in Middelburg werd geopend. Het is lang geleden dat ik zo veel Middelburgers heb horen praten over kunst in de publieke ruimte. Een paar weken geleden hoorde ik diverse mensen zich hardop afvragen ‘wat ze toch allemaal aan het bouwen waren in de stad’. Toen zij eenmaal doorhadden dat het ging om een kunstproject werden er meteen andere vragen gesteld, zoals ‘is dat nu wel een goed signaal in tijden van bezuinigingen?’ Men vroeg zich inderdaad ook af wat zo’n project kost.
Wat het precies allemaal kost en opbrengt is niet zo eenvoudig vast te stellen. In een besluitenlijst (PDF) van het college van B & W, van 2 februari 2010 staat het volgende: “Besloten wordt het CBK Zeeland voor de periode 2010-2012 een budgetsubsidie te verlenen van in totaal € 350.000,–. Deze subsidie is als volgt samengesteld: € 185.000,– uitbetalen aan CBK + € 165.000,– reservering bij gemeente voor de uitvoeringskosten van de buitenmanifestatie op het Abdijplein in 2012.” Het kan bijna niet anders dat het hier om Façade 2012 gaat. Verder kun je in een nieuwsbericht van de Provincie Zeeland, van september 2011, lezen dat ook die organisatie een steentje bijdroeg: 13.500 euro. Tot slot nog een vermelding in een bestuurlijke tussenrapportage van de Gemeente Middelburg, van juni 2012:
Gemeenten met meer dan 90.000 inwoners en de provinciehoofdsteden ontvangen een Decentralisatie-uitkering Beeldende kunst en vormgeving uit het gemeentefonds. De jaarlijkse uitkering is vastgesteld op € 150.000 en geldt als aanvulling op de reguliere gelden die deze 36 gemeenten uitgeven aan beeldende kunst en vormgeving. Het ministerie verwacht dat de gemeentelijke uitgaven ten minste even hoog zijn als de uitkering. Dit rijksbeleid was voor de provincie reden om, ondanks de waarde die zij hecht aan de stichting Beeldende Kunst Middelburg/ Vleeshal, de provinciale bijdrage te beëindigen. Ook in 2012 gebruikt Middelburg de rijksmiddelen om de wegvallende provinciale bijdrage aan de SBKM/Vleeshal te compenseren. Verder stellen wij met de rijksbijdrage het CBK-Zeeland in staat in 2012 een grote buitenmanifestatie in Middelburg te organiseren. De voorbereiding voor deze manifestatie (Façade) zijn in volle gang. Het is CBK-Zeeland gelukt om op basis van het uitvoeringsplan naast de gemeentelijke middelen bijna € 500.000 aan extra financiering binnen te halen.
Ik weet niet of ik het goed lees, maar als ik de genoemde bedragen optel kom ik aan een bedrag van bijna 800.000 euro. Is dat te veel geld voor kunst in de publieke ruimte? Ik vind dat een lastige vraag. Kunst staat nu tenminste wel écht ter discussie en daar komt bij: Façade is meer dan 14 kunstwerken alleen. Aan het project is bijvoorbeeld ook een educatief programma verbonden en er komen mensen uit andere Façadesteden op bezoek.
De beschrijving van de manifestatie op de website sluit af met de doelstelling van het project: “Het doel van Façade 2012 is te laten zien dat beeldende kunst de mogelijkheden geeft om anders naar de omgeving te kijken, dat het de stad verlevendigt en een economische impuls kan zijn.” Of het ook echt een impuls zal worden kun je nu nog niet zeggen. Zelfs achteraf is dat lastig. In 2010 kostten de viering van Koninginnedag en het binnenhalen van de Giro D’Italia ook bakken vol geld, maar wat de Return On Investment nu precies was weet niemand precies. Maar: toen ik onlangs op de Belgische televisie een fragmentje bekeek van de Eneco Tour, die Middelburg aandeed, hoorde ik de commentatoren wel drie keer zeggen dat Middelburg zo’n mooi stadje is. En je kunt er lang en kort over praten, maar zulke evenementen krijgen wel aandacht in alle landelijke media. Sportevenementen meer dan een kunstmanifestatie waarschijnlijk, maar toch.
Het moge duidelijk zijn dat ik zelf niet goed weet wat ik hier van moet vinden. Ik vind 8 ton veel geld maar ik vind het toch ook wel mooi dat de stad wordt opgevrolijkt met niet-alledaagse objecten, al roepen die bij mij ook weer de vraag op wat kunst nu precies is. Dat blijf ik een vaag gebeuren vinden. Dat het geld ook aan belangrijkere zaken had kunnen worden besteed staat ook wel vast. De tool waarmee je de bezuinigingsdilemma’s van de Gemeente Heerenveen kunt ervaren staat mij nog helder voor de geest. Maar zou je dit soort manifestaties daarom achterwege moeten laten? Aan die vraag wil het Rijk vast wel een keer een bevolkingsonderzoek dat een paar ton kost wijden. Ik overdrijf uiteraard, maar ik wil maar zeggen: 8 ton is veel geld, maar als je het vergelijkt met andere kostenposten van de overheid valt het misschien nog wel mee.
Gerelateerd:
Hoe Heerenveen burgers bezuinigingsdilemma’s laat voelen
Merkwaardige kunst deel 17: oranje bomen en huisjes in een sloot
Koninginnedag Middelburg 2010: wat een feest!
@