Document van de week:De Openbare Europese aanbesteding van een open zoekplatform voor Stichting Bibliotheek.nl

Ruim twee jaar geleden schreef ik over ‘bibliotheekinnovatie op de website Aanbestedingskalender.nl’, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik sindsdien niet vaak meer aan die website heb gedacht. Gelukkig was Joost zo vriendelijk mij te attenderen op een aanbesteding (een procedure waarbij een opdrachtgever bekend maakt dat hij een opdracht wil laten uitvoeren en bedrijven vraagt om een offerte in te dienen) van Stichting Bibliotheek.nl op deze website, die als volledige titel Openbare Europese aanbesteding Ontwikkeling, implementatie, applicatief beheer van een open zoekplatform, alsmede het ontsluiten van bronnen heeft.

Dit lijvige document zal niet aan iedereen besteed zijn, maar geïnteresseerden kunnen er, ondanks het jargon, veel van leren. Je krijgt een indicatie van de kosten, inzicht in de complexiteit van de technologie en een overzicht van de eisen die worden gesteld aan het team dat het platform zou moeten gaan realiseren. Het is geen kattenpies, dat kan ik je wel zeggen. Het document is zonder registratie te downloaden via Ning. Als je de bijlagen ook wilt lezen zul je je even moeten registreren op Aanbestedingskalender.nl. De samenvatting van de opdracht:

3.2 Achtergrond van de Opdracht
In de afgelopen jaren is de behoefte om met één enkele zoekactie te kunnen zoeken op de volledige collecties van de Openbare Bibliotheken steeds dringender geworden. De lokale gerichtheid van de in gebruik zijnde bibliotheeksystemen stond dit echter niet toe, toen de bibliotheken zelf hun horizon wilden gaan verbreden. Ook was in deze periode het contentaanbod uit de lokale catalogus lastig te combineren met het aanbod van centraal door de VOB aangekochte (digitale) content. Teneinde toch een vorm van geïntegreerd informatieaanbod te kunnen bieden, gingen de bibliotheken op zoek naar een omgeving die een veelheid aan bronnen digitaal kon samenbrengen, althans voor het oog van de gebruiker van de zoekfunctie.

Via het platform van de Aquabrowser Library (ABL) brachten de bibliotheken hun landelijke of regionale titelbestand samen met lokale collecties en landelijke gelicentieerde content. Met het realiseren van het Open Zoekplatform komt Bibliotheek.nl tegemoet aan nieuwe soorten zoekgedrag, die als gevolg van het succes van de internetzoekmachines zijn ontstaan. Ook moeten lokale collecties met het Open Zoekplatform landelijk ontsloten kunnen worden. Bovendien maakt het Open Zoekplatform het mogelijk middels geavanceerde semantische technieken te zoeken, waardoor eindgebruikers beter de informatie kunnen vinden die aansluit bij de eigen zoekvraag, ook als ze nog niet weten wat er precies in de collectie aanwezig is.

3.3 Doelstelling van de Opdracht
Bibliotheek.nl heeft de ambitie om een Open Zoekplatform te laten ontwikkelen, implementeren en beheren (applicatief), dat alle gebruikers ondersteunt en verrast in hun zoektocht binnen de Nationale Bibliotheek Catalogus en de Digital Content Repository. Het Open Zoekplatform zal daarnaast enkele tientallen externe bronnen en een kleine honderd lokale contentverzamelingen indexeren. Daarnaast zal de functionaliteit ‘onderwerpsgericht zoeken’ onderdeel zijn van de nieuwe zoekfunctie. Deze Opdracht dient te leiden tot een systeem dat de volgende mogelijkheden biedt:

• Iedereen kan gebruik maken van de zoekfuncties, die beter dan huidige technieken in staat zijn om iets te vinden als je nog niet precies weet wat je zoekt. Dit wordt bereikt door gebruik te maken van gerelateerde concepten uit een kennismodel. 
• De ‘dekkingsgraad’ van het onderliggende kennismodel wordt verbeterd, doordat gebruik wordt gemaakt van de vrij beschikbare kennis die onder meer via DBpedia kan worden verkregen (linked data). Daardoor kan de zoeker navigeren over content die zich niet per se in de collecties van de bibliotheken hoeft te bevinden.
• De zoekfunctie zal gratis voor bibliotheken en het publiek worden aangeboden. Voor het aanvragen dat op zoeken volgt is echter in de meeste gevallen lidmaatschap vereist.
• De lokale collecties zullen waar mogelijk en wenselijk in het landelijke systeem van indexen worden opgenomen, zodat items hieruit beter worden ontsloten voor een groter publiek. Dit is in het bijzonder van belang voor de ontsluiting van collecties waarvan niet iedere zoeker weet dat een bepaalde bibliotheek deze collecties bezit.
• De mogelijkheid zal bestaan dat widgets een gepersonaliseerde zoekervaring geven. Zo zal een slechtziende goed op voor hem leesbare boeken kunnen zoeken, en zal iemand die door het Zoekplatform als scholier is herkend resultaten zien die meer op zijn of haar leeftijdsprofiel zijn toegesneden.
• Widgets kunnen in beginsel ook door derden en private partijen worden ontwikkeld op basis van de vrij beschikbare aansluitstandaard. Rechten moeten daarbij uiteraard worden gewaarborgd.
• Indien mogelijk en op de plaatsen waar mogelijk wordt het Open Zoekplatform op basis van Open Source en Open Standaarden ontwikkeld.