Embleemboeken

Je vakgebied beheers je niet zomaar. Op BibliOdyssey vond ik een mooie bijdrage met de titel Emblemata Nova, waarin wordt uitgelegd wat embleemboeken zijn. Ik had daar nog nooit van gehoord en zocht de Nederlandse definitie ook even op. Die vond ik op de website van het Rijksmuseum:

Emblemata zijn zinnebeeldige prenten, voorzien van een motto, een kort verklarend bijschrift. Meestal is ook nog een rijmpje met een iets langere uitleg toegevoegd, onder of naast de prent. Vaak zijn meerdere emblamata gebundeld in een ’emblemataboek’, ook wel ’embleemboek’ genoemd. ‘Emblematum liber’ (1531) van de Italiaan Andrea Alciati was één van de eerste embleemboeken. De combinatie van plaatje, motto en gedicht werd zeer populair, vooral in Duitsland en Nederland waar in de 16de, 17de en 18de eeuw talloze bundels verschenen. Typisch Nederlands waren de emblemata met realistische plaatjes en moralistische bijschriften van bijvoorbeeld Jacob Cats en Roemer Visscher.

Interessanter wordt het als je leest wat Cultuurwijzer erover schrijft:

Iedereen kent wel de naam ‘vadertje Cats’. Bedoeld wordt Jacob Cats, een dichter uit de 17de eeuw, wiens moraliserende embleemboeken razend populair waren. Een andere bekende 17de-eeuwse schrijver van onder meer emblemen is Pieter Cornelisz Hooft. Voor ons zijn die emblemen met bijschriften en motto’s nogal raadselachtig, maar in de 16de en 17de eeuw was het mode om dit soort raadsels op te lossen. De emblemen, die meestal bestaan uit een motto, een prent en een bijschrift, hadden als doel om de mensen te amuseren, maar ook om ze een lesje te leren. Ze dienden tot lering en vermaak.

Ik had hier werkelijk geen idee van. Weer wat geleerd.

@