Twitterkids

24 oktober 2010

Deze bijdrage verscheen eerder in Digitale Bibliotheek nr. 6, 2010, in de column Argus Panoptes.

Tot de winter van 2009 waren veel kenners van nieuwe media het er wel over eens: Twitter was een interessant en populair medium maar zou nooit de status bereiken van netwerken als Hyves en Facebook. Uit diverse onderzoeken kwam namelijk naar voren dat de meeste twitteraars mensen tussen de 25 en 45 jaar oud waren. Jongeren lieten het massaal afweten; die leken genoeg te hebben aan MSN, SMS, Hyves en Ping (op de Blackberry). Eind vorig jaar keerde het tij. Steeds vaker konden we lezen dat jongeren wel degelijk op Twitter waren te vinden. In mijn directe omgeving zag ik dat ook. Toen ik vorige zomer bij kinderen van een vriendin informeerde hoe zij over het fenomeen dachten was het antwoord nog kort en krachtig: “dom”. Vier maanden later hoorde ik ze er steeds vaker over praten. In november gingen ze allebei overstag en dan ook maar meteen met de hele klas. MSN was uit, Twitter was in. Het kan snel gaan opeens.

Omdat ik het altijd interessant vind om te zien hoe het internetgedrag van jongeren zich ontwikkelt, keek ik van tijd tot tijd op de accounts van de twee scholieren en hun vrienden. Twitter is tenslotte een openbaar medium, tenzij mensen er voor kiezen om gebruik te maken van Direct Messages (DM). Deze groep leek zich daar niet om te bekommeren. Ik viel van de ene verbazing in de andere, toen ik las wat er zoal aan schutting- en straattaal in 140 karakters werd gepropt. Op een gegeven moment was de strekking van de teksten zodanig dat ik het niet kon laten ernaar te vragen. Nu was het antwoord wat minder kort en krachtig, maar wel duidelijk: de tweets bleken in veel gevallen helemaal geen persoonlijke teksten te zijn, maar citaten van popartiesten, voornamelijk Nederlandstalige rappers. Toen ik vroeg waarom zij dan geen aanhalingstekens gebruikten keken ze me alleen maar verbaasd aan. Ik mompelde nog iets over de verwarring die onherkenbare citaten kunnen zaaien maar besefte dat ik geen schijn van kans had. Je hebt de wereld van jongeren en de wereld van ouderen, Twitter of geen Twitter. Met sommige dingen moet je je gewoon niet bemoeien verder.

Weer een half jaar later is de groep twitterende Zeeuwse jongeren verder gegroeid. Nog lang niet iedereen beschikt over een smartphone, maar wie ouder is dan zestien gaat vaker wel dan niet overstag. De strekking van de tweets is nauwelijks veranderd. Het gaat over uitgaan, kleding, de andere sekse en muziek. Over onderwerpen, kortom, die jongeren al vele decennia bezighouden. Songteksten citeren zonder aanhalingstekens blijft onverminderd populair. Jij, als ouwe rups, hebt dan allang besloten dat dat er nu eenmaal bij hoort.

Maar dan is er opeens een incident. Er sneuvelt een prille relatie. Jongen verdrietig, meisje boos. Meisje verdrietig, jongen boos. Het meisje krijgt een nieuw vriendje. Dat vriendje is jaloers en lokt het ex-vriendje uit de tent. Die reageert, onder meer op Twitter, met songteksten in de geest van de zogenaamde gangsterbaas. Ai. Als er later aangifte wordt gedaan van een vernielde fiets worden de geciteerde songteksten aangeleverd als uitgeprint bewijs. De politie doet een onderzoek en treft vergelijkbare teksten aan bij vriendjes van het ex-vriendje. Dat is echter geen aanleiding om de beschuldigingen minder serieus te nemen: het is een reden om de hele groep als verdacht aan te merken.

Uiteindelijk is alles met een sisser afgelopen en zal de waarheid van dit verhaal altijd ergens in het midden blijven liggen. Het grote verschil is dat iedereen nu pas goed beseft hoe openbaar een openbare profielpagina is en wat het gevaar is van het ontbreken van context. Een paar tweets vertellen nooit het hele verhaal, maar worden soms wel als zodanig uitgelegd.

De ouwe rups droomt zich dan terug naar zijn pubertijd, toen de krachttermen nog gewoon over het schoolplein galmden, en niet over een beeldscherm. Toen was het nog veilig ‘zijn woord tegen het jouwe’. Die tijden zijn voorgoed voorbij. Wen er maar aan.

@