Het engagement van vier miljoen leden
04 oktober 2010
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft onlangs de cijfers voor openbare bibliotheken over 2009 gepubliceerd. De cijfers zijn nog steeds indrukwekkend maar het is evident dat alles geleidelijk afneemt. In 2009 werden t.o.v. van 2008 bijvoorbeeld acht miljoen miljoen boeken minder uitgeleend. Als je het vergelijkt met 1999 is het verschil zelfs 52 miljoen uitgeleende boeken minder, per jaar. Dat is bijna een derde. Natuurlijk ontbreekt er veel context in zo’n tabel. Over het gebruik van digitale diensten wordt bijvoorbeeld niets gezegd, terwijl je zou verwachten (of hopen) dat er juist daar een toename is te constateren.
Je vraagt je ook af hoe een en ander zich verhoudt tot de recente positieve berichten over de groei van het aantal leden. Er is inderdaad weer sprake van een toename, maar de helft van het ledenbestand bestaat uit kinderen en jongeren tot 17 jaar, die vaak gratis lid zijn. Daarnaast worden er ook steeds meer projecten gelanceerd waarbij scholen ledenkaarten afkopen voor alle studenten of scholieren. Dat zijn mooie initiatieven, maar ze zeggen niets over het gebruik van de bibliotheek. Het zou interessant zijn als dat ook gemeten zou worden. Wordt er bijvoorbeeld veel gebruik gemaakt van internetpc’s en draadloos internet, van databanken en loungeruimtes? Daar laat het CBS zich niet over uit.
In dat kader is het heel aardig om Libraries launch apps to sync with iPod generation te lezen. Dat artikel van Washington Post gaat in op digitale vernieuwing t.o.v. bezuinigingen. De initiatieven die worden beschreven staan bijna haaks op een van de conclusies van het onderzoek Een krimpend perspectief, waarin we konden lezen dat veel Nederlandse bibliotheken juist verwachten dat bezuinigingen een negatieve invloed zullen hebben op innovatie. Mij verbaasde dat een beetje. Ik zou juist denken dat het een stimulans voor innovatie zou moeten zijn. Of denk ik dan te simpel en verlies ik het politieke spel weer eens uit het oog?
Je zegt het maar. Feit is dat ik blij kan worden van kleine initiatieven als de app Shake It, van Orange County Library System. Ik heb die toepassing gedownload en constateer dat ik er in Nederland weinig aan heb, maar ook dat het een geinig speeltje is. Een beetje schudden met je iPod of iPhone, en je krijgt een leessuggestie, met informatie over de beschikbaarheid en de kastplaatsing. Mijns inziens is het interessanter om te onderzoeken in hoeverre al die kleine maar vernieuwende initiatieven bijdragen aan ‘het engagement‘ van de leden, dan om vast te stellen hoeveel mensen een ledenkaart in hun bezit hebben. Dat zegt namelijk net zo weinig als het aantal volgers dat je hebt op Twitter. Daar gaat het niet om. Het gaat om de interactie met die volgers.
@
Bedankt voor je link naar de CBS-cijfers. Ik heb er ook eens naar gekeken en mij vallen weer wat andere zaken op. Zo zie ik dat de bibliotheken in tien jaar tijd meer afhankelijk zijn geworden van subsidie (eigen inkomsten zijn in die periode met ongeveer 14% gestegen, nauwelijks het inflatiepercentage neem ik aan, terwijl de subsidies met 39% zijn gestegen. Dat is zeker niet de goede kant op als de bibliotheken meer als zelfstandige culturele ondernemingen moeten gaan functioneren.
Ander punt dat me opvalt is dat de collecties in de afgelopen tien jaar al met 25% gekrompen zijn, terwijl het alternatief, digitale bestanden nog nauwelijks voor handen was. Kortom, zorgwekkende cijfers, daar doet de lichte stijging van het ledenaantal niets van af, want ik ga er van uit dat die een vertekend beeld geven door collectieve afspraken en gratis abonnementen. Het gaat er inderdaad om, zoals jij zegt, of er van de bibliotheekdiensten gebruik gemaakt wordt en niet of er veel papieren leden zijn.
De personele en huisvestingskosten zijn ook enorm gestegen..!
Volgens mij wordt er vaker met uitzendkrachten gewerkt als je kijkt naar de stijging van personeel dat niet in loondienst is.
@Bas en Marleen: ik heb ook nog even zitten staren naar die onderdelen maar vind het niet altijd een makkelijk om het te duiden. Je ziet inderdaad een stijging van 'personeel niet in loondienst' maar ook van 'personeel in loondienst'. Die stijging zou je niet zomaar verwachten.
Zou mooi zijn als iemand de cijfers helder zou kunnen toelichten. Statistieken blijven 'een wonderlijk iets'…
Sjonge, ik schrik hier toch wel een beetje van. Voor zover ik het allemaal begrijp: De stijging van de leden is positief, de stijging van "andere audiovisuele middelen" ook, maar voor de rest is het niet zo best. Ik vind deze cijfers nou niet bepaald een positief geluid naar de mensen die op onze branche willen bezuinigen. Ik zou ook graag nog wat extra achtergrond-info hebben bij deze cijfers. Want hoe kan het dat personeelskosten zo zijn gestegen terwijl er steeds meer is geautomatiseerd? Vergrijzing misschien? In ieder geval: ik zou ook zeggen dat bezuinigingen een positieve stimulans zouden kunnen (moeten) zijn: meer samenwerken, krachten bundelen, creatiever zijn. Ik hoop dat het gaat lukken.
Dat zijn inderdaad factoren die mogelijk een rol spelen, maar wellicht ook meer extern personeel dat ingehuurd wordt?
Ik hoop in ieder geval met je mee!
@tiroka & Edwin, volgens mij zijn de totale personeelskosten niet noemenswaardig gestegen. Het bedrag voor vast personeel is met zo'n 50 mlj. toegenomen maar het bedrag voor personeel dat niet vast in dienst is, is met ruim 40 mlj. afgenomen. De personeelskosten zijn door de automatisering idd niet afgenomen, wat wel de bedoeling was, mijns inziens.
Zou dat dan weer wel betekenen dat er meer mensen vaste aanstellingen hebben gekregen? Elk antwoord roept weer vragen op 🙂