Wanneer gaat Nederland digitaliseren op verzoek?
05 juni 2010
De wet van Moore heeft onlangs 15 jaar uitstel van executie gekregen van IBM maar de aanwas van nieuwe digitale informatie schijnt inmiddels zo groot te zijn dat de wet vanuit dat perspectief niet eens meer opgaat. Het tijdperk van ‘de Exaschaal’ is daar. Dat is geen nieuws natuurlijk, maar als je, als is het maar heel even, stilstaat bij de gigantische omvang van beschikbare informatie, gaat het je al snel duizelen. Hoeveel meer willen we nog digitaliseren en bewaren voor het nageslacht? Wie bepaalt dat? Wie bewaakt dat? Je kunt er lang discussie over voeren.
Nu ik lees dat de Nationale Bibliotheek van Zwitserland gaat digitaliseren op verzoek (Scan on demand), met behulp van de dienst Books2Ebooks, vraag ik me af waarom deze variant van digitaliseren nog geen gemeengoed is in Nederland. Aan EOD doen op dit moment slechts minder dan 15 Europese bibliotheken mee, terwijl je zou denken dat de dienst toch echt iets toevoegt aan het digitaliseringsprobleem. Uit een twee jaar oud verslag van Guy Jagers, conservator bij de UB Maastricht:
Hoewel een aantal grote bibliotheken schoorvoetend begonnen zijn massaal te digitaliseren, zal het nog jaren duren voor dat ieder boek in digitale vorm (en dus op iedere plek) beschikbaar is. Als antwoord hierop hebben een dertiental Europese bibliotheken een digitaliseringservice opgezet: EOD – Ebooks On Demand. Hiermee kan iedereen vanuit de online catalogus van de desbetreffende bibliotheek een e-versie van het benodigde boek bestellen. Het uitgangspunt is: als het boek fysiek in een van de bibliotheken aanwezig is, kan het ook digitaal beschikbaar worden gesteld. Retrospectief digitaliseren gebeurt hierbij lokaal (als PDF en altijd inclusief OCR), bestellen en betalen centraal.
De visie achter deze service is: ieder boek wordt (ooit) nog wel eens gedigitaliseerd, maar je betaalt alleen als je het NU digitaal wilt hebben. De aangesloten bibliotheken bouwen op deze manier tevens verder aan hun digitale depot, want uiteraard wordt een kopie ‘in huis’ opgeslagen. Verbeterpunten binnen dit project zijn: de prijs (service is te duur), de efficiency en de marketing. De participanten overwegen deze service verder uit te breiden naar alle Europese landen. Bibliotheken die mee willen doen zijn dus welkom.
Twee jaar later is EOD nauwelijks gegroeid. Zitten aan deze dienst wellicht haken en ogen die ik over het hoofd zie? Is de service nog steeds te duur of te arbeidsintensief? Het zijn zomaar een paar vragen die bij me opkomen. Heeft iemand enig idee?
Gerelateerd:
Samenwerking Amazon en bibliotheken voor digitalisering en distributie oude boeken
Printing on demand met de Espresso van start in de NYPL
Scan on demand: gericht digitaliseren
Nano voor de nono: hoe heel groot in heel klein past
Overvloed en onbehagen
@
Afbeelding: Bruce Holwerda
Dag Edwin,
de UB Groningen heeft al een aantal jaren zo'n dienst: Digitaliseren op verzoek. Het loopt geen storm; kijk maar eens wat er in de bijbehorende repository zit. Leiden en Amsterdam zijn hier ook mee bezig, maar los van de kosten loop je al snel tegen het levensgrote probleem van het auteursrecht op. Rechtenvrije werken is geen probleem (afgezien van het opzetten van een goede workflow), maar de grote bulk van 20e en 21e eeuwse werken, dat is een andere zaak. Bert
Dag Bert,
Dank voor je reactie, die dienst was aan mijn aandacht ontsnapt, maar het is goed om te lezen dat het al bestaat.
Om een heel boek te laten digitaliseren moet het echt wel meerwaarde voor je hebben. Ik kan me voorstellen dat het voor onderzoekers heel makkelijk kan zijn.
Hoe lang is een medewerker gemiddeld bezig met de digitalisering, als er een aanvraag is geplaatst?
Dat moet je bij de UB Groningen navragen. In hun eigen info noemen ze een termijn van drie (!) weken. Dat moet natuurlijk veel sneller kunnen, maar dan moet je er een echte dienst van maken. Hier nog wat info over het EOD-project in Zwitserland. Ook dat betreft alleen boeken in het publieke domein.
Dank Bert!