Een cookie van eigen deeg
05 juni 2010
Deze bijdrage verscheen eerder in Digitale Bibliotheek nr. 4, 2010, in de column Argus Panoptes.
Sommige mensen stellen dat de Nederlandse overheid niet goed luistert naar de burger en dat zij zich onvoldoende inzet om de privacy van diezelfde burger te beschermen. Voor die stellingen zijn uiteraard vele bewijzen te vinden maar het is ook wel eens aardig om het van de andere kant te bekijken. Het Rijk neemt ook maatregelen die het tegendeel lijken te bewijzen. Zo las ik vorige week dat Minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken heeft laten weten dat zij vindt dat de privacy op internet scherp bewaakt moet worden. Onder die privacy valt volgens haar ook de zogenaamde cookieregeling die in de nieuwe Europese Telecomwetgeving is opgenomen. Daarom wil de Minister dat bedrijven vanaf mei 2011 vooraf toestemming moeten vragen om cookies op computers te mogen plaatsen. Voor de mensen die het nog niet weten: cookies zijn bestandjes die websites op computers van bezoekers plaatsen. Die bestandjes zorgen er bijvoorbeeld voor dat je computer je gebruikersnaam en wachtwoord onthoudt waardoor je die niet bij ieder bezoek hoeft in te vullen. Voor bedrijven zijn cookies ook interessant omdat ze het meten van online klikgedrag een stuk eenvoudiger maken.
Het is interessant om te zien hoe de overheid vervolgens met ‘de burger’ communiceert over dit onderwerp. Als van der Hoeven de cookieregeling wil doorvoeren is er een wetsvoorstel tot wijziging van de Telecommunicatiewet nodig. Toen zij het nieuws bekend maakte bleek dat voorstel al gemaakt te zijn en al een week op //www.internetconsultatie.nl te staan, een website die de Nederlandse overheid gebruikt om 10 procent van alle nieuwe wet- en regelgeving aan het volk voor te leggen voor commentaar. Daarover werd echter met geen woord gerept, behalve dan op de website zelf.
Als je het wetsvoorstel bekijkt begin je te vermoeden dat de overheid de gewone burger niet wil lastigvallen met haar eigen ambtelijke taal. De tekst is nauwelijks leesbaar. De openingszin alleen al zal veel belangstellenden doen terugdeinzen: “Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de Telecommunicatiewet, de Wet Onafhankelijke post- en telecommunicatie autoriteit en een aantal aanverwante wetten en nadere regels aan te passen aan de nieuwe richtlijnen en een nieuwe verordening op het gebied van elektronische communicatienetwerken en -diensten; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: De Telecommunicatiewet wordt als volgt gewijzigd:” De wijziging waar het om gaat is verderop in het document te vinden: “Het invoering opt-in regime (consument moet vooraf toestemming geven) voor cookies”. Om te begrijpen wat daar staat moet je zowel taalkundig als technisch onderlegd zijn!
Nu zou je denken dat het voorstel op veel instemming van de bevolking kan rekenen. Duizenden mensen verkiezen privacy immers boven gebruiksgemak en wissen cookies regelmatig van de harde schijf. Zij nemen daarbij voor lief dat zij bij ieder bezoek opnieuw moeten inloggen op een website, of dat afbeeldingen steeds opnieuw geladen moeten worden. Toch lieten ook de protesten niet lang op zich wachten. In de zogenoemde blogosfeer waren het vooral de marketeers die hun stem lieten horen. Zij leken te vinden dat de maatregel is bedacht door mensen die er geen verstand van hebben en dat de overheid achter de feiten aanloopt. Er blijken namelijk voldoende alternatieven voor cookies te bestaan, zoals een technologie die gebruikt maakt van Flash (de software waarmee animaties, korte video’s en webapplicaties gemaakt kunnen worden) en technieken als fingerprint tracking en ip-tracking. Nomen est omen.
Tegen deze achtergrond krijgen de goede bedoelingen van de overheid alsnog een beetje een sneu karakter. De burger mag weliswaar meedenken en –praten maar ziet zich geconfronteerd met een onverstaanbare gesprekspartner. De ‘boosdoeners’ laten vervolgens weten dat de maatregel weinig effect zal sorteren. Het doet je afvragen of de overheid hiermee kan repareren wat zij elders kapot heeft gemaakt. Ik waag het te betwijfelen.