Digitale Bibliotheek in houdgreep van Pictoright
02 oktober 2009
Begrijpelijk hoor, dat fotografen en vormgevers geld willen zien van sites die gebruik maken van hun werk maar het wordt erfgoedinstellingen en vergelijkbare organisaties wel erg lastig gemaakt om digitale informatie te voorzien van relevant beeld- en geluidsmateriaal. DBNL schrijft:
De Digitale Bibliotheek heeft een moeilijk besluit moeten nemen. Met ingang van vandaag is alle beeldmateriaal in publicaties van na 1900 van de website verwijderd. De aanleiding is de dreiging met een miljoenenclaim door de auteursrechtenorganisatie Pictoright namens een aantal bij haar aangesloten fotografen. Pictoright stelt zich op het standpunt dat werk van deze fotografen onrechtmatig in de DBNL-website opgenomen is of is geweest, en dat de door fotografen ondervonden schade inmiddels vele miljoenen beloopt.
De DBNL is van mening dat het gebruik van het beeldmateriaal binnen haar website steeds rechtmatig is geweest en dat dit gebruik onder het citaatrecht viel dan wel anderszins toelaatbaar was. Ze heeft hierbij steeds te goeder trouw gehandeld, en naar haar overtuiging door haar manier van werken geen economische schade toegebracht aan rechthebbenden. Niettemin kiest ze met het verwijderen van een grote hoeveelheid beeldmateriaal het zekere voor het onzekere; de opstelling van Pictoright liet op de korte termijn geen ruimte voor een minder vergaande oplossing.
Hoofdredactie en directie van de DBNL verontschuldigen zich voor het ongemak dat hierdoor voor onze bezoekers en ook voor auteurs en illustratoren is ontstaan. We hopen binnen enkele weken veel beeldmateriaal weer terug te kunnen plaatsen.
Pictoright reageert:
Pictoright maakt er bezwaar tegen dat DBNL kennelijk van mening is dat het auteursrecht van schrijvers wel dient te worden gerespecteerd, maar dat willekeurig welk beeldmateriaal dan ook vrijelijk moet kunnen worden gebruikt. DBNL is een professionele partij, die gewend is met miljoenenprojecten te werken, maar er is in de ogen van DBNL geen ruimte voor een redelijke vergoeding voor beeldmateriaal dat op de website wordt geplaatst. Met DBNL is vele malen overleg gevoerd, waarbij Pictoright steeds heeft aangegeven dat voor dit soort gebruik door andere partijen wel op een fatsoenlijke wijze wordt afgerekend. DBNL was daar echter om onduidelijke redenen niet toe bereid.
Pictoright betreurt de opstelling van DBNL. Pictoright is er absoluut niet op uit om dit soort sites te ontdoen van beeld, maar gebruik van beeld dient wel te gebeuren op basis van een redelijke regeling. Het is naar de mening van Pictoright overduidelijk dat een algemeen beroep van DBNL op citaatrecht niet opgaat. Zie de in de ogen van Pictoright tendentieuze mededeling op de site van DBNL.
In een mail las ik dat het niet is uitgesloten dat Lira ook claims gaat indienen. Dan zijn de rapen helemaal gaar voor alle partijen die zich bezighouden met de digitalisering van cultureel erfgoed.
Ik word vooral een beetje droevig van het feit dat hier geen rekening wordt gehouden met het feit dat de bewuste afbeeldingen helemaal geen commercieel doel dienen maar juist fungeren als middel om een boek of foto bij een breder publiek bekend te maken. Dat is nu precies wat er zo mooi is aan Creative Commons.
Alleen daarom al hoop ik dat steeds meer organisaties, kunstenaars, schrijvers en fotografen zullen gaan inzien dat een cc-licentie echt een overweging waard is. Een van de gevolgens van copyright is namelijk dat je werk anders mogelijk helemaal niet meer getoond of genoemd wordt. Er zijn genoeg alternatieven immers.
Meer over Creative Commons:
Je foto’s een cc-licentie geven
Remix: of copyright als achterhaald concept
Good Copy, Bad Copy
Buma/Stemra start pilot met Creative Commons
Vriendjes worden met Creative Commons
Creative Commons: Beestachtig Goed
En zo doet de VPRO dat met de Eeuw van de Stad
En zo kunnen muzikanten het doen.
En dit kan er uit voortkomen.
@
zucht!
Sommige mensen snappen niet dat het niet meer gaat werken hoor. Als je niet wil dat je foto's door anderen gepubliceerd gaan worden, stop ze dan in een kluis.
Ben ook benieuwd hoe de discussie over de bloggers en de Buma zich gaat ontwikkelen… Hou mijn hart vast.
Wat zou kunnen is om niets meer te kopen van mensen die zich op die manier opstellen, aangesloten bij de Buma? toedeledoki! Zeuren om je foto's in een niet commerciële omgeving? Toedeledoki!
@Mischa: het zal nog wel een paar jaar duren maar ik ben er heilig van overtuigd dat de oude modellen uiteindelijk zullen worden ingehaald door de tijd. Negeren die hap inderdaad en dan gewoon iets grijpen uit die andere 1000+ Exabyte
Uiteindelijk gaat het ten koste van deze fotografen. Steeds vaker gaan mensen hun eigen beeldmateriaal gebruiken of dat van anderen dat wel rechtenvrij is. Daar gaat hun werk dan. Jammer dat zo'n opstelling nog steeds aanhangers heeft.
Shift happens.
@Luud: precies!En voor afdrukken van toppers betalen mensen toch heus nog wel …en media etc ook, als ze het commercieel gebruiken
Volgens mij is de eis van Pictoright ook moeilijk praktisch uitvoerbaar. Er staan (euh… stonden) namelijk duizenden foto's en afbeeldingen op dbnl.org. Moet nu van elke afzonderlijke foto worden nagegaan of daar nog rechten op berusten, en zo ja, bij wie je daarvoor terecht moet en hoeveel je daarvoor moet betalen?
De gevolgen zijn dan ook desastreus. De redactie van dbnl.org heeft nu álle afbeeldingen van na 1900 verwijderd, waaronder waarschijnlijk honderden die rechtenvrij gebruikt kunnen worden. Een van-dik-hout-zaagt-men-planken-maatregel die veelzeggend is.
@peter: waarschijnlijk heeft DBNL ervoor gekozen om het zo te doen zodat ze dan iets meer speelruimte hebben om het uit te zoeken. Het lijkt me inderdaad ondoenlijk om ze een voor een, handmatig, na te kijken.
"De gevolgen zijn dan ook desastreus. De redactie van dbnl.org heeft nu álle afbeeldingen van na 1900 verwijderd, waaronder waarschijnlijk honderden die rechtenvrij gebruikt kunnen worden. Een van-dik-hout-zaagt-men-planken-maatregel die veelzeggend is."
Ik denk dit gewoon imagopesten is.
Ik bespeur hier een uitgedeelde zwarte Piet.
Logisch dat ergens een vergoeding voor moet worden gevraagd!
Dbnl is geen particuliere website!! Ze hadden het dus beter kunnen weten. Elke bibliotheek weet toch van het bestaan van auteursrecht!! Waarom neem je dan het risico. Een echte verrassing zal dit alles ook niet geweest zijn. Beetje lullig dat je dan beweert dat je per direct alles eraf moet halen of anders..
Misschien hadden ze dan zoals wettelijk verplicht is een naamsvermelding bij elke foto kunnen zetten zoals al meerdere decennia gebruikelijk is.. dan is het een kwestie van ctrlf'en op die naam in de database lijkt me.
Zet er dan 2 uitzendkrachten op en geef het een weekendje. Kan je alvast de gratis pics en de pics van hierogliefen eruit halen. Moet lukken toch? Is geen hogere wiskunde.
Ze hebben die foto's toch ook ergens vandaan? Dan hebben ze daar ook een registratie van. Zo niet dan moeten ze maar een andere hobby zoeken. Lijkt me niet dat dit alles zo onverwacht speelde zodat ze geen betere matregelen hadden kunnen nemen in de tussentijd. Zwarte piet is makkelijk toe te spelen lijkt me.
-Bezint eer ge begint?!-
@WJ Doesburg:
De regels van copyright zou iedere professionele organisatie inderdaad moeten kennen maar ik weet verder ook niet hoe DBNL aan de afbeeldingen komt en hoe ze die indexeren in hun database.
Dat neemt echter niet weg dat ik copyright in een voorbeeld als dit nog steeds als een gedrocht beschouw. DBNL verdient hier niet aan: ze maken het toegankelijker.
Op deze manier krijg je straks gaten in online collecties tussen illustraties van voor 1900 en die met creative commons van nu. Daar zitten dan 70 bijzonder relevante jaren tussen die bewust vermeden gaan worden. Niet erg voor de gemiddelde infoconsument van nu, die zoveel alternatieven hebben, wel voor de onderzoekers die baat kunnen hebben bij de desbetreffende afbeeldingen.
De enige echte reden waarom Pictoright moeilijk doet is de lobby van mensen in Amsterdam die bepaalde foto's van rond de 2e WO niet openbaar willen hebben. Ik vond onlangs een discussie die misschien wat opheldering geeft..
//forum.at5.nl/viewtopic.php?t=13274&postdays=0&postorder=asc&start=45
Dat is een bizar verhaal zeg. Maar is er dan ook ergens een link van die lobby naar pictoright te leggen? Ik kom die naam nergens tegen.