Hyves voorbij
22 april 2009
Deze bijdrage verscheen ook als column (Argus Panoptes) in Digitale Bibliotheek, nr. 2, 2009
Over online privacy en mediawijsheid is veel discussie, zowel op internet als in de traditionele media. Die discussies gaan vaak over de risico’s van profielpagina’s op sociale netwerken als Facebook of Hyves: vooral jongeren zouden niet goed beseffen wat de gevolgen kunnen zijn van het plaatsen van verhalen, foto’s en video’s die bezoekers en zoekmachines een inkijkje gunnen in het privéleven van de persoon in kwestie.
Over het belang van die discussies valt niet te twisten. Niemand wil dat zijn of haar kind in de latere carrière schade ondervindt van beelden van de eerste dronkenschap, een zoen op een schoolfeest of een ondoordachte vandalendaad. Alleen daarom al zouden ouders zich van tijd tot tijd moeten verdiepen in de online activiteiten van hun kroost en moeten leraren hun pupillen onderwijzen in ‘reputatiemanagement’ en de werking van zoekmachines.
Wie de discussies een beetje volgt kan weinig anders dan concluderen dat die zich toespitsen op jongeren én op netwerken als Hyves. Dat is op zich niet zo verwonderlijk: kinderen zijn tenslotte kwetsbaar en Hyves is nu eenmaal populair. Je kunt je echter wel afvragen hoeveel mensen beseffen dat ook vele volwassenen zichzelf − al dan niet bewust − kwetsbaar opstellen. Of dat veel jongeren zich ook profileren op andere websites en netwerken die veel minder bekend zijn. Daar besteden de media veel minder aandacht aan, wat tot gevolg zou kunnen hebben dat mensen de risico’s ervan ook niet herkennen.
Neem nu datingsites. Zoekmachines als Google en wieowie.nl nemen datingprofielen niet op in hun zoekresultaten. Dat betekent echter niet dat die profielen niet vindbaar en zichtbaar
zijn. Mensen die zich hebben aangemeld praten er niet graag over, maar iedereen die zich anoniem aanmeldt op websites als Lexa.nl of Relatieplanet.nl kan zich ongegeneerd verlekkeren aan het smachten van respectievelijk 1,2 miljoen en bijna 3 miljoen geregistreerde leden, en zich verbazen over de nieuwe schaamteloosheid van de Nederlandse single. Verlangen
naar een relatie is gewoon geworden. Van de meer dan 2 miljoen alleenstaanden die Nederland rijk is durven er heel wat met de billen bloot te gaan. Moet je al die mensen nog proberen te informeren over de mogelijke risico’s van een profielpagina op Hyves?
En wat te denken van sites als tagged.com en hotornot.com? Je leest er nauwelijks iets over maar jongeren, ook Nederlandse, beoordelen er elkaar maar wat graag. Hoe verleidelijker hoe beter. Maar heb je een vader of moeder die sites wel eens horen noemen? Ik niet.
En zeg eens eerlijk: heb je wel eens gebruik gemaakt van Freenet, dat programma waarmee je volledig anoniem data kunt uitwisselen? Als dat niet zo is, zouden je kinderen het dan wel kennen? Kinderen weten meestal heel goed wat legaal en illegaal is op het web. Ze zijn meesters in het omzeilen van blokkades en beperkingen. Zouden ze dan ook niet bekend kunnen zijn met de software die dit mogelijk maakt?
Ik noemde Freenet ooit “een vrijhaven voor smeerlappen en terroristen”. Dat was niet voor niets. In 2004 infiltreerde een journalist van Nieuwe Revu in dit netwerk en belandde zo in de even bizarre als enge wereld van pedofielen. Dat de software ook wordt gebruikt door mensen die lokale of nationale misstanden onder de aandacht willen brengen is helder. In veel landen is anonimiteit voor critici van levensbelang. Bedenk echter wel dat Freenet ook het platform is waar ‘het schuim’ communiceert en bestanden uitwisselt. Soms zijn de tools die onze privacy kunnen beschermen tegelijkertijd de grootste bedreiging voor onze veiligheid.
Het is onmogelijk om alle websites en tools die een gevaar vormen te kennen. Maar weet dat ze bestaan. Neem er eens een kijkje als daar aanleiding voor is. De wereld is groter dan Hyves en Facebook.
@
Oei ik moet eerlijk bekennen dat ik via een (niet eens zo digitaal vaardige) collega van mij voor het eerst van tagged gehoord heb. Haar dochter zat namelijk op tagged en was daar aan het taggen.
Ik heb het dus idd wel via ouders gehoord 🙂
Ik denk dat je overigens gelijk hebt dat er meer sociale netwerksites zijn dan alleen Hyves en Facebook. Maar ik weet niet hoeveel bijzondere aandacht je daar aan zou moeten schenken.
Het gaat zoals je in het artikel noemt over identitymanagement. En als je je kinderen hier goed mee leerd omgaan, dan maken de sociale netwerken waarop zij actief zijn niet uit. De regels en achtergrond van identity management zijn namelijk op al deze sites gelijk…
Heb je het artikel “En wat nou als ik een man van vijftig was met een vies baardje?” van Tjeerd Posthuma (6vwo) gelezen in NRC.Next van 26 maart? (na te lezen op zijn zijn weblog)
Tjeerd vond de naïviteit van jongeren schokkend en hij vraagt zich af waarom ze op school wel voorlichting krijgen over alcohol, drugs en anorexia maar niet over cyberseks. Een terechte vraag. Niet alleen jongeren zijn naïef op dit gebied!
@ Jeroen en Marlies: het zijn vaak ouders EN kinderen die nog veel kunnen leren. Van heel veel netwerken heb ik ook geen flauw idee wat er allemaal gebeurt. Soms kijk ik vol verbazing mee over de schouder van pubers van nu en ik besef dat er dingen zijn waarover ik niet eens kan bloggen omdat ze te grof of heftig zijn. Terwijl ik dat juist wel zou willen doen, omdat het zo interessant zou kunnen zijn….
Het artikel van Posthuma heb ik zeker gelezen. Als ik het me goed herinner was dat zelfs de aanleiding om die sites eens te bekijken…en er later naar te verwijzen in deze column 😀
Ouders, kinderen, maar misschien kan ook het Mediawijsheid Expertisecentrum nog veel leren over die netwerken waar men geen weet van lijkt te hebben. Tenminste, dat valt niet op te maken uit de info over Lekker Beroemd, de themaweek (van 25 tot 31 mei) van Mediawijsheid Expertisecentrum.
@marlies: dat denk ik ook. Maar het kan ook zijn dat men voor de cursus etc kiest voor een gemene deler en bewust selecties maakt van de populairste netwerken.
Als je het op maat doet kan het namelijk erg groot worden. Gamers zitten weer op andere fora, afhankelijk van het type spel en de activiteiten. Je zou er een cursus van een week aan kunnen besteden 🙂
Laten we dat maar hopen, dat het een bewuste keuze is voor populaire netwerken. En ik ben het met je eens dat op maat wellicht teveel gevraagd is, maar… de kwestie die Posthuma aanhaalt (geen voorlichting over cyberseks), vind ik toch ook niet onbelangrijk. Misschien dat jouw column een aanzet is tot bewustwording…
Als het die rol nog kan en gaat vervullen zou dat mooi zijn!
Ik dacht dat ze met Hyves voorbij bedoelden dat Hyves op zich voorbij was…daar krijg ik namelijk in mijn omgeving veel signalen van…iedereen stapt over op Facebook!
Freek van hypotheekkennis.nl
@Freek: er zijn inderdaad wel verschuivingen gaande maar van echte leegloop is volgens mij nog geen sprake. Kan me ook vergissen natuurlijk. Op Facebook wordt het wel steeds drukker en op Hyves wat rustiger, dat klopt zonder meer.
Ik ben er helemaal mee eens, alhoewel, ik vind niet dat alle dating sites opeens onveilig zijn. Ik heb laatst //www.be2.nl/
geprobeerd, en ik moet zeggen dat het een aanrader is!
@Ano, die site kende ik nog niet, maar het is goed om te lezen dat er ook nog aanraders zijn. Thanks!