Welkom in het riool

Iemand vertelde me onlangs dat hij op z’n werk heeft te maken met meerdere konkelende collega’s. Van die mensen die nooit rechtstreeks iets in z’n gezicht durven te zeggen maar ondertussen wel op vileine wijze leidinggevenden proberen te manipuleren. Hij wil niets liever dan genadeloos terugslaan maar hij wordt natuurlijk geconfronteerd met het probleem dat de vijand ‘onzichtbaar’ is. Dat wil zeggen: zijn woede komt voort uit vermoedens, die op hun beurt weer zijn gebaseerd op naar zekerheid neigende waarschijnlijkheden. Hij weet, maar weet niet zeker. Dan sla je dus in het luchtledige, als je uithaalt.

Ik raadde hem aan het fijne boek ‘Hoe word ik een rat?‘ eens te lezen. Dat boek heeft als ondertitel ‘de kunst van het konkelen en samenzweren’. Een blik in de catalogus leert me dat het boek zeven jaar na publicatie onverminderd populair is. De vijf exemplaren die de Zeeuwse Bibliotheken in bezit hebben zijn allemaal uitgeleend.

Het boek biedt je nuttige inzichten in de achterbaksheid waarmee je op een werkvloer te maken kunt krijgen. Ik citeer auteur Joep Schrijvers, die op Managementboek onder andere schrijft:

Mensen, kijk om je heen! Laat je niet in de luren leggen: het manipuleren, het konkelen is de gewone gang van zaken en niet het integere collegiale gedrag. Daarom is de urgentie zo groot. Hoe konden we het vergeten! Laten we snel de rattigerigheid in onze bedrijven en organisaties weer op de agenda zetten. Laten we het kwaadaardige en duistere gekonkelefoezel van onze tegenstrevers en ons zelf uit de riolen halen en aan het daglicht blootstellen. De vraag is niet meer ‘hoe word ik een bezield leider of een integere professional?’, nee deze moet luiden: hoe word ik een vieze rat?

Ja, onze droom en held is de Mensch die we in de Volksmond ‘gore rat’ noemen: het superieure wezen dat slinks en glibberig alles en iedereen naar zijn hand zet, dat meedogenloos is en dat zonder emoties zijn naaste collega’s slachtoffert. Het is die persoon, die naaste collega, die chef, die klant, die we allemaal kennen, op wiens onverschrokken manipulaties we soms stinkend jaloers zijn maar die we het liefst verre van ons houden, niet omdat we zijn streken vrezen maar omdat we bang zijn ons de mindere te moeten weten. Laten we die medemens, die man, die vrouw tot ons object van onze studie maken. De belangrijkste vraag is: hoe word ik een rat?

Het boek leest als een trein. Daarvoor hoeft hij het niet te laten.

Welkom in het riool! (PDF)

@