Privacy 2009

23 maart 2009

Deze bijdrage werd ook gepubliceerd in Digitale Bibliotheek 1, 2009

“1984 was bedoeld als waarschuwing,niet als blauwdruk.” Met die woorden van Chris Huhne van de Britse Liberal Democrats, sluit HP/De Tijd het achtergrondartikel De staat ziet alles af. Dit artikel (week 8, 2009) toont aan hoe weinig privacy de Britten anno 2009 nog hebben. Zij weten zich permanent bespied door 4,2 miljoen beveiligingscamera’s die allang niet meer voor beveiliging alleen worden gebruikt. Overheid en bedrijfsleven zetten de beelden ook in voor iets wat ‘mission creep’ wordt genoemd: het gebruiken van gegevens voor een ander doel dan waar
ze aanvankelijk voor waren verzameld.

De gemiddelde Brit lijkt veiligheid zó belangrijk te vinden dat hij zich weinig zorgen maakt over zijn privacy. Maar hoe lang kun je nog volhouden dat je niets te verbergen hebt als je woont in een land:

• dat beschikt over de grootste DNA-database ter wereld
• dat een identiteitskaart wil invoeren die 63 verschillende gegevens bevat
• dat een database wil aanleggen van alle nationale reisbewegingen (jaarlijks 250 miljoen)
• waarvan de overheidsdiensten aan de lopende band vertrouwelijke informatie van miljoenen burgers laten rondslingeren?

In zo’n land heeft iedereen iets te verbergen.

In de Lage Landen wordt de privacy minder ernstig bedreigd maar ook hier wijst alles erop dat de waarschuwingen van Orwell niet erg serieus worden genomen. Minister Klink bijvoorbeeld,
drukt het controversiële elektronisch patiëntendossier er gewoon door, ondanks de meer dan 330.000 aangetekende bezwaren. Hij belooft de verontruste burgers dat hij het systeem grondig zal laten testen door hackers. Je zou er bijna van in de lach schieten.

Dát er bezwaar wordt aangetekend stemt hoopvol maar we mogen niet vergeten dat ook de verontrusting van de Beneluxburger zich slechts lijkt te beperken tot kwesties die de mainstream media halen. Miljoenen mensen begeven zich op het sociale web en maken vrijwillig openbare profielpagina’s aan die meer onthullen dan er ooit verzameld kan worden in welke
overheidsdatabase dan ook. Zij maken dagelijks gebruik van de diensten van Google zonder zich af te vragen hoeveel privacygevoelige gegevens het bedrijf daardoor kan verzamelen, zonder
te beseffen hoezeer de online onafhankelijkheid daardoor kan worden aangetast.

Ook ik ben ooit gezwicht voor de verlokkingen van het nieuwe web en ben digitaal gezien nu naakter dan ooit tevoren. Ik maak profielpagina’s niet alleen aan; ik koppel ze ook om het mezelf gemakkelijker te maken. Ik blog over mijn werk en twitter over mijn privéleven. Ik ben extreem vindbaar en zichtbaar. Ik mag er eigenlijk niet vreemd van opkijken als mensen mij bestempelen
als een idioot op het gebied van privacy.Toch doe ik dat wel. Juist omdat ik weet – of denk te weten − hoe groot de gevaren zijn die op de loer liggen. Juist omdat ik graag lees en schrijf over de vele grote broers die over onze schouders meekijken.
Natuurlijk loop ik altijd het gevaar dat mijn uitingen op het web uit hun verband worden gerukt en in een context worden geplaatst die mijn aanzien kunnen beschadigen. Daar staat tegenover
dat ik in de loop van de jaren een persoonlijk en transparant archief heb opgebouwd waar iedereen vrijwel onbeperkt in kan grasduinen. Door te ‘lifeloggen’ ben je kwaadwillenden
net een stapje voor. Het is nu eenmaal lastig de spot te drijven met mensen die zichzelf aldoor voor joker zetten.

De wetenschapper Alex Fuss stelt dat er in 2013 nauwelijks nog privacy zal zijn: “Er zullen geen leugens meer zijn. Je kunt nog wel geheimen hebben, als je ze tenminste van het net weet te
houden. Privacy zal alleen beschikbaar zijn voor de paar mensen die het kunnen betalen. Voor de meeste mensen zal privacy in 2013 verdwijnen, of misschien ietsje daarna.”

Ik zal nooit meer kunnen behoren tot de onzichtbare elite. Ik besef dat dat een kwetsbaar uitgangspunt is. Ik weet echter ook dat een open en transparant online bestaan tot veel moois kan leiden. Boven het maaiveld loop je altijd het risico
gekortwiekt te zullen worden; eronder leef je in de schaduw, ongezien.

Het is maar net waar je voor kiest.

@

Afbeelding: Banksy