Kermis #2: de computer is een vriend

07 december 2008

Het zijn geen eenvoudige vragen, die Essen stelt in het kader van Kermis #2. Zouden bibliotheken zelf meer ‘content’ (ik haat dat woord nog steeds) moeten gaan produceren om in beeld te blijven van de klant van nu of moeten ze aansluiten bij bedrijven en organisaties die hun meerwaarde al hebben bewezen op dat terrein?

Als ik terugdenk aan drie jaar persoonlijk geratel op dit blog (binnenkort is 2008 aan de beurt voor een terugblik) zijn er een paar rode draden te onderscheiden. Het grote grijze gebied tussen privacy en gebruiksgemak. Online vindbaarheid. Verhalen vertellen. Attendering. Samenwerking. Gastvrijheid.

Ik heb bibliotheken nooit beschouwd als organisaties die zelf informatie genereren. Niet primair in ieder geval. Het komt, zoals Nicole ook stelt, toch in de eerste plaats neer op het verzamelen, ordenen en ontsluiten van die informatie. Ik denk ook dat er nog best veel mensen zijn die waardering hebben voor dat werk en nog beter: die het resultaat ervan -onze dienstverlening- ook daadwerkelijk benutten. 100.000 aanvragen vormen een mijlpaal die veelzeggend is wat dat betreft.

Desondanks geloof ik ook in de nieuwe digitale wanorde. De systematiek (of beter: het ontbreken van zo’n systematiek) van de nieuwe mediabemiddelaars doet het goed. Zo goed zelfs dat bibliotheken daar op den duur ook echt last van zullen gaan krijgen. Dat denk ik echt.

Het is ook daarom dat ik zo graag een vinger aan de pols houd van de ontwikkelingen op het gebied van digitale informatie. Zonder het belangrijker te willen maken dan het is: ik onderzoek doorlopend welke mogelijkheden zich zoal aandienen omdat ik feeling wil blijven houden met het publiek van nu. Ik wil weten welke kansen en bedreigingen er liggen.
Het grappige is dat je dan ook vaak uitkomt op oude waarden. De kern van het bibliotheekwerk. Informatie in huis hebben. Mensen op weg helpen bij het zoeken naar informatie. Informatie verrijken. Ontmoeting faciliteren. Maar dat wordt al jaren geroepen. Het is niets nieuws onder de zon.
Er is echter wel een groot verschil met een paar jaar geleden: het informatieaanbod blijft maar groeien en de aandachtsspanne van de gemiddelde (potentiële) klant wordt steeds korter. Daar kun je allerlei meningen over formuleren of je kunt desnoods een verdedigende houding aannemen; m.i. heeft dat niet zo gek veel zin: het blijkt uit alles dat het zo is en we zullen daar gewoon mee moeten leren leven.

Er is geen reden voor paniek. Dat neemt niet weg dat ik me wel zorgen maak. Niet eens zozeer over de teruglopende bibliotheekcijfers (PDF). Die verbazen me niet echt. Ik maak me meer zorgen om de laconieke of gedesinteresseerde houding van velen. Toen ik daar laatst met een externe collega over sprak verzuchtte hij dat de meeste mensen niet, of maar heel even, uit hun schulp komen en vervolgens weer net zo snel terugkruipen in hun coconnetjes. In die zin vind ik wel dat de genoemde cultuuromslag er zou moeten komen maar ik betwijfel tegelijkertijd dat íe er komt. Wat dat betreft sluit ik me aan bij Moqub. Je kunt het niet forceren met mensen die niet willen of kunnen. In veel gevallen moet je zoeken naar andere oplossingen. Ik hoop oprecht dat de recent gepresenteerde HRM-plannen voor de sector daar een goede aanzet voor kunnen geven.

Terugkomend op de ontsluiting en presentatie van informatie: ik geloof in het verhaal. Het verhaal zoals ook de Shanachies dat vertellen. Ik geloof in authenticiteit en openheid. Ieder doet dat op z’n eigen manier. De een met beeld, de ander met geschreven tekst. Sommige met een presentatie, anderen met een feestje voor kinderen of bejaarden.

Wat in mijn ogen belangrijk is, is dat je op het web net zo klantvriendelijk bent als in je gebouw. Lachend een vraag beantwoorden, soms speuren alsof je leven ervan afhangt. De ene keer een lezing organiseren, dan andere keer een mooie boekentafel inrichten. Wat we al goed beheersten in de echte wereld kunnen we ons ook online eigen maken. Daarom ben ik zo dol op al die tools. Die helpen je daar soms bij. Dat is de essentie ook van 23 dingen. Het gaat helemaal niet om die dingen an sich, het gaat om de veranderingen die ze verbeelden en de wijze waarop je ze kunt inzetten om aansluiting te behouden, om in beeld te blijven.

Het is tijd om de computer en computernetwerken als vrienden te gaan zien. Dan komt die content vanzelf. Of geef je een klant aan de balie ook een boek mee zonder vriendelijke knik of een prettig gesprekje?

@