Bibliotheken verbinden gemeenschappen: een onderzoek

15 september 2007

In de afgelopen weken werd een onevenredig groot deel van mijn werktijd, alweer, opgeslurpt door de perikelen rondom onze computerwerkplekken en het aanbieden van gratis internet in de bibliotheek. Zoals de meeste mensen wel zullen weten liep er in de Zeeuwse Bibliotheek al twee jaar een proef met het aanbieden van gratis internet en zijn we onlangs overgestapt naar de volledige vrijgave ervan. Een van de voorwaarden daarvoor was een beter reguleringssysteem. Dat systeem is er inmiddels maar bevat nog veel kinderziekten.

Nu heeft de implementatie van gratis internet in de ZB veel voeten in de aarde gehad maar de laatste maanden verliep het eigenlijk uitstekend. Er kwamen nauwelijks klachten en de meeste medewerkers hadden hun draai wel gevonden. De vele storingen van de afgelopen weken bliezen de discussie echter weer nieuw leven in en in mijn rol als ‘contactpersoon automatisering’ voor de afdeling I & C heb ik dat geweten ook. Mijn postbus werd overstelpt met meldingen, vragen en klachten. Dat is op zich begrijpelijk. Daar ben ik dan ook voor, op zo’n moment.

Wat ik echter minder begrijpelijk vind is dat sommige mensen, als het erop aankomt, helemaal uit het oog verliezen waarom we bepaalde dingen doen of laten, wat de achtergrond is van bepaald beleid, enz. Het kost me dan soms best moeite om al die zaken, die al zo vaak aan de orde zijn geweest, opnieuw toe te lichten. Ik leg graag uit, maar wel alleen als mensen oprecht geïnteresseerd zijn of bereid zijn aspecten in perspectief te plaatsen. Als iemand alleen redeneert vanuit de persoonlijke beleving wordt het voor mij ook lastig om hem of haar te overtuigen van de noodzaak of oorzaak van bepaalde keuzes of situaties.

Nu kwam ik net het Amerikaanse rapport ‘Libraries connect Communities‘ (PDF) tegen. Dat rapport doet verslag van de internettoegang in Amerikaanse openbare bibliotheken in 2006-2007. Er staan veel interessante gegevens in. Bijvoorbeeld:

• Meer dan 99 % van de bibliotheken biedt inmiddels gratis internettoegang op gemiddeld 10 werkstations
• 54 % biedt WiFi aan in de bibliotheek
• 85 % biedt toegang tot online databanken
• 38 % biedt ebooks/audiobooks aan
• Technologie heeft het bibliotheekbezoek doen toenemen

Als je verder leest zie je dat de overgang naar de digitale bibliotheek vaak niet zonder slag of stoot ging. Sommige bibliotheken zijn in korte tijd gegroeid naar een aanbod van 100 internetpc’s, terwijl er nog steeds maar één ict-medewerker is. Op andere plaatsen kostte het veel moeite om de inlichtingenmedewerkers goed om te scholen.

De Amerikaanse situatie is anders dan de Nederlandse. Maar aangezien wij altijd minstens een jaar achterlopen denk ik dat dit rapport een goede indicatie is voor de ontwikkelingen die we hier nog kunnen verwachten. Het is, in mijn optiek, ook een rechtvaarding van gemaakte beleidskeuzes. Maar het is ook een les.
De transformatie naar een digitale bibliotheek vergt meer aandacht voor ict-vaardigheden en -personeel. ‘Zomaar even’ de slag maken met het bestaande personeel is in ieder geval niet aan de orde. Dat geldt misschien niet voor alle bibliotheken maar ik heb altijd het gevoel dat veel bibliotheken overeenkomsten hebben. Dat zal dan ook wel opgaan voor deze problematiek.

De meest gehoorde opmerking is overigens dat het huidige internetgebruik zo weinig met de bibliotheek van doen heeft. Men speelt games, zit op YouTube, enz. Dat klopt. De bibliotheek is geen bestemming meer, het is een toegangspoort tot bestemmingen. Daar kunnen van alles van vinden maar uiteindelijk moeten we daar gewoon blij mee zijn. Anders zouden die bezoekers misschien helemaal niet meer komen.

@