De bibliothecaris verdwijnt van het informatietoneel
28 april 2007
Een interessant artikel in de Internet Gazette: de Hampshire library service doet stof opwaaien door na een reorganisatie de functiebenaming ‘bibliothecaris’ te laten vervallen en de functie-eisen aan te passen. Een bibliotheekopleiding is niet langer nodig, wel kennis van boeken en een klantgerichte instelling.
De medewerkers die zich zorgen maken zijn van de oude stempel, zij vrezen deprofessionalisatie en het niet op waarde schatten van de beroepskwaliteiten van bibliotheekmedewerkers.
Tsja, dat heb je, als je niet goed oplet.
@
Tijdens een studiedag in november 2005 moesten mijn collega’s en ik samen een vacature opstellen voor een nieuwe collega. Het eerste wat ik toen riep: “Moet diegene nog wel een traditionele bibliotheekopleiding hebben?”.
Ik heb het idee dat een groot gedeelte van de kennis die ik nu heb in het vak geleerd heb in de praktijk en niet tijdens mijn studie. Ik snap daarom wel als in een vacature HBO (of WO) werk- en denkniveau gevraagd wordt.
Sorry, ik bedoelde ‘november 2006’ en de ‘kennis van het vak’. Dat krijg je als je te snel op publiceren drukt.
D.
1. Raar om vernieuwend te denken over het werk van de ‘bibiothecaris’, maar dan toch weer zo oerouderwets het over boeken gaan hebben. Wat wil je nou eigenlijk? (pissige modus)
2. Ik heb veel in de praktijk geleerd . Net als iedereen die een tijdje ergens werkt. Dat lijkt me dus geen reden om een bibliotheekopleiding het raam uit te gooien. Tijdens mijn opleiding heb ik geleerd om verbanden te leggen tussen informatiestromen. De achtergrond van catalogi. etc etc. Dingen die ik nu beter kan plaatsen dan anderen met zeg een commmerciele economie opleiding. Lijkt mij.
Wij hebben 2 jaar geleden iemand aangenomen zonder bibliotheekopleiding. Prima vent maar na een jaar is hij bij de GO toch een bibliotheekopleiding gaan volgen, want hij bleek toch een grote achterstand te hebben in de dingen waar wij mee bezig waren.
Maar goed. Al jaren denken managers dat hun secretaresse ons werk er wel even bij kan doen (hoe moeilijk kan het zijn tenslotte?), om er na 5 jaar achter te komen dat er toch maar weer een info.centre moet komen.
Ons werk is van de lange adem. Je ziet niet direct dat het mis gaat.
In het archiefwezen worden soortgelijke discussies ook gevoerd. Een directeur van een archiefdienst… zonder archiefdiploma? Schande!
Een beetje kort door de bocht voor deze ingewikkelde (nou ja…) discussie, maar ik kon het volgende citaat terugvinden, gedaan door een oude rot in het archivarissenvak in 1977:
‘Het is mij onverschillig of een archivaris, een registrator of een banketbakker de archieven ordent, mits het maar goed gebeurt.‘
Iets voor de bieb’ers?
@DB: Ik heb het uiteraard niet over secretaresses die ‘ons’ werk erbij doen. Ik heb het overduidelijk over een bepaald werk- en denkniveau die iemand moet hebben.
Misschien komt het ook omdat ik mijn opleiding al zolang achter de rug heb (13 jaar), inmiddels zijn er zoveel technologische ontwikkelingen geweest, ik kan me niet voorstellen dat ik bv. een cursus titelbeschrijven heb gehad. Maar wellicht doe ik er onbewust toch iets mee.
Iemand met een andere achtergrond in je team is overigens niet verkeerd, dat weet ik uit eigen ervaring. Zo iemand mist dan misschien ‘bibliotheekkennis’ (wat dat dan ook moge zijn) maar weet dat op een andere manier te compenseren. Zo blijven we wakker en alert en dat kan nooit verkeerd zijn. Wellicht kan dat (een deel van) de oplossing zijn van de kloof tussen de (hogeschool)bibliotheek en het onderwijs, je wil er middenin staan dus is het fijn om collega’s te hebben die de capaciteit hebben om dat tot stand te brengen. Dat is een mooi doel dat we tenminste proberen na te streven bij Fontys.
Die collega weet inmiddels dat ik het over haar heb 🙂
@Christian: Nice one!
Als ik mezelf voorstel als klant word ik toch het liefst geholpen door iemand die enthousiast is en midden in het leven staat. Iemands achtergrond doet er dan slechts in beperkte mate toe.
Natuurlijk, als je vastloopt bij een onderzoek o.i.d. is het fijn als je beroep kunt doen op een echte specialist maar in de meeste gevallen ben je veel meer gebaat bij iemand die vriendelijk vertelt over alle mogelijkheden die er zijn, die je op weg kan helpen met zowel zoeken als boeken,met zowel computerkwesties als algemene vragen.
In de ZB was ik in 2000 een proefpersoon: omdat het steeds lastiger wordt mensen warm te krijgen voor een baan in de bibliotheek, mocht ik, met alleen vwo op zak, de IDM-opleiding in deeltijd gaan doen.
Inmiddels is gekozen voor een andere benadering: er zijn al een paar mensen aangenomen die al hbo of wo op zak hebben, die -inderdaad via de GO- een jaartje bijscholing hebben gevolgd. Volgens werkt dat prima.
Een nadeel is wel dat die mensen op den duur doorstromen naar functies waar hun vakkennis (communicatie bijvoorbeeld) goed van pas komt. Maar dat is niet zo erg denk ik.
In de Front-office gedijen m.i. vooral de klantvriendelijke medewerkers goed. Zij die een brede interesse hebben.
enthousiasme in datgene wat je doet is altijd belangrijk. Dat is mijn klacht ook niet. Iemand zonder bibliotheekachtergrond kan best goed zijn voor de bibliotheek. Edwin is daar een mooi exemplaar van. :o)
Maar (altijd een maar) een opleiding leert je een bepaald denk patroon aan (in mijn theorie) wat je helpt je beroep (bewust en vooral onbewust) beter uit te voeren dan een ander. Nadeel is dat je beperkter gaat denken. Vandaar dat een hoop mensen in een bepaald beroep moeite hebben met “thinking outside the box”. Iemand van buitenaf erbij halen, kan inderdaad dan een verademing zijn voor een verstikte organisatie. Hier gaat het echter om het totaal/overal loslaten van de bibliotheekopleiding. Wanneer deze lijn doortrekt werkt er op een gegeven moment niemand meer met een bibliotheekachtergrond in je ‘bibliotheek’. Een verarming naar mijn mening.
(daarbij…wanneer we het met deze lijn eens zijn, waarom al die drukte om het voortbestaan van de bibliotheekopleidingen? opdoeken die handel.)
O ja en over het citaat.
Wie het doet maakt me niet uit als het maar goed gebeurt…..tja. Maar daarvoor kies je wel iemand waarbij je de kans het grootst acht dat het ook goed gebeurt. Bij een dokter zeggen we dat ook niet. Toch? “wie me beter maakt, maakt me niet…als ik maar beter word. Maar ik ga wel eerst naar een dokter, voordat ik bij m’n kleermaker binnenstap”
Ik ben het met je eens hoor, dat opleidingen veel goed doen en dat vakspecialisten noodzakelijk zijn.
Maar wel liefst in de backoffice, met die scheiding is niet veel mis, vind ik.
komt dat door ons imago (probleem)?
Of leren wij niet de juiste dingen om ook op het front te overleven?
Maar mag ik jullie mening ook over het feit dat je in de frontoffice specifiek iets moet hebben met boeken? Is dat nog wel iets van deze tijd? Of moet ik daar een eigen postje over beginnen. :o)
Interessante discussie! Ik ben het met Edwin eens dat enthousiasme en klantvriendelijkheid in eerste instantie doorslaggevend zijn. Als je kijkt naar achtergrondkennis dan is wat mij betreft een groot deel van de huidige lichting old school informatiemedewerkers in openbare bibliotheken ongeschikt voor het vak. Achtergrondkennis is onvoldoende up to date en klantvriendelijkheid laat te wensen over.
Een eigentijds informatiemedewerker moet wat mij betreft enthousiast zijn, sociaal vaardig, uitblinken op het gebied van persoonlijke aanbeveling en z’n digitaal instrumentarium goed beheersen. In die combinatie zit er echt wel muziek in het vak.
Een soort warenhuis-medewerker…
//tinyurl.com/2u6vqd
Scherp gezegd is de huidige medewerker met een bibliotheek opleiding dus klant onvriendelijk en niet enthousiast? En omdat de oudjes niet voldoen zullen die nieuwelingen van de opleiding ook wel niks zijn. Nee, lekker om dat zoiets te lezen als informatiespecialist in opleiding. Ook raar overigens. Ten eerste geloof ik het niet en ten tweede waarom eisen we, wanneer het wel zo is, geen betere opleidingen?
Ik zie nog steeds niet waarom de voorwaarde van een gerichte opleiding volledig losgelaten moet worden. Ik ben blij met mijn opleiding! Het zorgt ervoor dat ik mijn werk beter kan dan iemand zonden die opleiding (ik ben er van overtuigd) en schokkend misschien, ik ben enthousiast en klantvriendelijk. Heb alleen niet zo veel met boeken, sorry.
Op zn minst moet er bij de vacature toch een voorkeur worden uitgesproken voor iemand met een bibliotheekopleiding. De enthousiastelingen zonder opleiding komen even goed wel met een brief. Kun je tijdens de sollicitatieprocedure alsnog al die jonge klantonvriendelijk suffe bibliothecarissen (waar ik nogmaals niks van geloof) eruit gooien.
En natuurlijk heb je het liefst. Maar jullie zeggen volgens mij niks over de kennis van degene met een opleiding. Die is niet nodig aan een informatiebalie? is het HBO zo anders?
Dat ben ik dan weer niet met je eens. Klantvriendelijkheid staat helemaal los van opleiding en niveau. Dat is de mens erachter.
Wat je wel vaak kunt waarnemen is dat veel mensen na verloop van tijd ten prooi vallen aan beroepsverzuring. Ik ben zelf wel eens bang dat mij dat ook overkomt.
Maar dat is dan niet nog niet eens zo heel erg. Dat wordt het pas als de onvrede of onverschilligheid ook wordt overgedragen aan de klanten.
En het is weliswaar niet aan de orde van de dag…maar komt best vaak voor volgens mij.
En het werven van mensen met een bibliotheekopleiding:
Natuurlijk is dat een mooie voorkeur. Probleem is alleen dat er zo weinig mensen zijn die die opleiding hebben gevolgd. Op HBO-niveau is IDM het equivalent maar zoals gezegd was ik de enige van 33 die in een bibliotheek werkte. En van de andere 32 peinsde niemand erover te switchen naar een bieb.
Het is dus ook noodzaak. Dat neemt niet weg dat ik op de IDM genoeg heb geleerd dat me nu van pas komt. Ze krijgen wel eens het verwijt teveel nadruk te leggen op informatica, databases en andere digitale zaken. Maar achteraf gezien durf ik toch wel te zeggen dat die benadering eigenlijk gewoon goed is.
Anders stond ik daar nu mooi met mijn kennis van titelbeschrijven en aanverwante zaken. Nuttige achtergrondkennis zou het zijn maar de klant van nu kan je er maar ten dele mee van dienst zijn.
Ik ben dus wel degelijk blij met de opleiding in de pocket!
Yep ben ik met je eens. Klantvriendelijkheid staat los van je opleiding. Maar het leek in de discussie erop uit te komen (voor mijn gevoel) dat een bibliotheekopleiding bijna synomniem stond aan klantonvriendelijkheid. En daar ben ik het dan ook weer niet mee eens.
Verzuring komt overal voor. Ik zie het ook om me heen gebeuren en hoop dat ik niet zo ga worden. Maar dat is dan nog geen argument om de opleiding uit de functie-eis te slopen.
Begrijp me goed. Wanneer er een tekort is aan personeel moet je je eisen wat oprekken. Natuurlijk. Maar in de bibliotheek van je post laten ze het categories achterwege. Dat gaat mij echt veels te ver. En ik verwacht ook dat die bibliotheek over een aantal jaren in de problemen gaat komen. Yep, dat klinkt misschien wat arrogant (van zonder ons bibliothecarissen loopt de boel in het honderd) maar ik noem het zelfvertrouwen in mijn kennis.
Dat sommige opleidingen te lang te veel aandacht hebben besteedt aan de ouderwetse boekenbibliotheek. Ja dat denk ik ook. Dat jij je (te) veel op de digitale kant hebt gestort, daar is niks mee. Het is juist mooi wanneer je mensen in je organisatie hebt die zich op het uiterste van het spectrum richten. (helemaal boek en helemaal digi) Maar wel allemaal met de zelfde basis kennis en hetzelfde doel.
Ik wil daar nog wel aan toevoegen dat mijn kennis van boeken best redelijk is. Ik las altijd veel vroeger en bezocht de zb vaak als klant. Ken de weg goed in het gebouw en heb altijd veel interesse gehad voor de geschiedenis van de collecties, de ontsluiting, de verwerving, enz. Ik heb ook nog collectievorming voor de rubrieken 520 en 800 (taal-en letterkunde) gedaan.
Dat ik nu veel bezig ben met digitale zaken is min of meer tegen wil en dank. Ik vind het leuk, dat zonder meer, maar ik heb het vooral te danken aan het feit dat ik veel interesse had voor web-zaken, en kleine problemen vaak wel kon oplossen door te zoeken op het web. Voor je het weet ben je dan de welbekende eenoog…en aanspreekpunt voor automatiseringszaken…
Ik vind mezelf eerder generalist dan specialist aan het eind van een spectrum. Maar misschien is mijn zelfbeeld wel niet correct. Dat kan natuurlijk best 🙂
Het is hoe dan ook een onderwerp waarover je lang kunt praten, en waar veel mensen evenzo veel opvattingen hebben.
leuk!
@DB: De laatste collega’s die ik heb heb zien komen bij Fontys (in mijn team) waren ICT of AV geschoold…
Het is heel jammer maar waar denk ik
beste dieet
//bestedieet.org/