Eindelijk echt getest: de Sony Reader

29 juni 2010

Rond Sinterklaas 2009 vond ik ‘m in mijn schoentje: de Sony Reader. Ik twijfelde op dat moment al een tijdje of ik nu wel of niet overstag zou gaan voor het hebbedingetje waar een beetje bibliothecaris toch op zijn minst een mening over moest hebben. Toen ik op Twitter las dat de Drvkkery ze op voorraad had, reageerde ik met een tweet dat ik zou komen kijken in de winkel. Mijn vriendin las dat ook en was me voor: zij kocht ‘ m gewoon voor me, zodat ik niet meer hoefde te twijfelen. De schat.

In de weken daarna experimenteerde ik met de software en downloadde ik e-boeken, tijdschriften en werkdocumenten, maar het apparaat ook daadwerkelijk gebruiken was nog niet aan de orde. Ik had nog een flinke stapel papieren boeken liggen en die stapel wilde maar niet slinken, enerzijds omdat ik ook veel tijdschriften kocht en simpelweg nauwelijks aan de boeken toekwam, anderzijds omdat ik ook een paar boekenrecensies voor derden mocht schrijven. Ik verlegde mijn prioriteiten wekelijks. Ik nam me voor om écht te gaan e-lezen tijdens onze vakantie in Italië. Het feit dat ik op de ochtend van ons vertrek maar twee papieren boeken inpakte bevestigde dat ik het deze keer serieus zou gaan proberen.

In Rome kwam ik ook niet echt aan lezen toe, maar toen we ons eenmaal hadden ondergedompeld in het rustgevende Agriturismo was het hek van de dam. Lezen werd de dagelijkse hoofdactiviteit. Binnen twee dagen was ik toe aan de circa twintig titels die ik in de loop van de tijd, in verschillende formaten, op de Reader had gezet. Ik las ze in willekeurige volgorde maar begon wel met de boeken. De vier rapporten en handleidingen besloot ik te bewaren voor het geval dat ik écht niets anders meer te lezen zou hebben. Dante’s Goddelijke Komedie negeerde ik, voor de zekerheid. Dat boek lees je gewoon niet digitaal. Ook niet gedrukt trouwens. Dat boek lees je in de stripvorm van wijlen Gustave Doré.

Genoeg gebept. Het onderwerp is de Reader, niet de inhoud van die Reader. Laat ik beginnen met de positieve aspecten.

De Reader is compact, ligt lekker in de hand en laat zich zeer eenvoudig bedienen. Als je de knoppen en interface van dit apparaat niet snapt zul je het bedienen van het leeuwendeel van andere elektrische of elektronische apparaten ook niet begrijpen. Dan wordt het misschien tijd om een cursus op dat gebied te gaan volgen.

Dan het lezen. Dat zou de belangrijkste functie van de Reader moeten zijn. Het goede nieuws is dat het dat ook is. De leeservaring is uitstekend, misschien nog beter dan die van een gewoon boek. Als je de letters te klein vindt, vergroot je ze. Het contrast van het scherm is zodanig dat je zowel bij dag- als bij kunstlicht door kunt blijven lezen zonder last te krijgen van je ogen. Ik weet overigens niet of het daarbij uitmaakt dat ik wel vaker van een scherm lees. Het kan best zijn dat sommige mensen dit anders ervaren. Mensen die een leesbril nodig hebben bijvoorbeeld. Pin me daar dus niet op vast.

Als het gaat om de leesvriendelijkheid kan ik maar een ding concluderen: digitaal lezen doet in dit geval niet onder voor de analoge variant. Tegenstanders van het verschijnsel, die beginnen over de heerlijke geur van oud papier of de onvervangbare ervaring van het kunnen bladeren in een papieren werk, schaar ik voortaan onder de romantici. Geen kwaad over de romanticus uiteraard, maar zijn argumenten tegen digitaal lezen komen voort uit nostalgie, niet uit een objectief vergelijkend onderzoek. Als je daar de ruimtebesparing (maximaal 15 kg bagage bij RyanAir!) en extraatjes als het kunnen maken van aantekeningen, het kunnen afspelen van geluidsbestanden en het feit dat de accu lang meegaat bij optelt, zou je bijna concluderen dat boeken passé zijn.

Dat is niet het geval. In ieder geval niet in het geval van de Sony Reader. Het apparaat heeft namelijk een grote tekortkoming: het is nog lang niet volwassen. Ik waag zelfs te betwijfelen of je het al een puber zou mogen noemen. De belangrijkste tekortkomingen:

• hoewel de reader bijna alle gangbare documentformaten kan weergeven heeft hij erg veel moeite met PDF-bestanden die veel opmaakelementen of illustraties bevatten: het apparaat wordt dan onacceptabel traag (drie minuten voordat de volgende pagina in beeld verschijnt) of loopt zelfs helemaal vast. Veel e-boeken zijn PDF’s, bestemd voor drukkers. Het zijn vaak die bestanden die de meeste problemen veroorzaken.
• de reader kan niet goed uit de voeten met rijk geïllustreerde tijdschriften.
• de zoomfunctie werkt niet altijd. Ook dit probleem heeft waarschijnlijk te maken met documentsinstelligen maar geloof me maar als ik zeg dat je hoorndol wordt van het klungelige zoommenu van de Sony. Je moet dat per pagina instellen en als het boek erg kleine letters heeft (het boek van Zittrain bijvoorbeeld) bedekken de menubalken de tekst. Dat schiet niet op.
• de Reader kan niet tegen zonlicht. Lekker voor je. Lig je op een strandstoel aan een zwembad in Toscane, zie je opeens de letters in het niets oplossen. Moet je verplicht onder een parasol. Wat is het leven toch zwaar. ‘Badmeester, ben ik al bruin?’ 
• de extra functies, zoals het kunnen maken van (aan-) tekeningen, zijn onbeholpen. Denk aan de eerste versie van MS Paint, of aan knippen en plakken met een spieraandoening. Deze functies leer je snel negeren.

Mijn conclusie is dat e-lezen zonder meer een toekomst heeft, maar dat de grote ommekeer pas komt als we een paar verbeterde versies verder zijn en de prijzen verder zijn gedaald. Voor mij is de Sony een prima drager, voor als ik wat langer van huis ben, en een handige verzamelaar van werkdocumenten, maar als ik thuis kan kiezen tussen downloaden/ installeren/ e-lezen en een boek pakken, dan wint dat laatste toch nog.

@

Afbeelding: schijf van Phaistos