Bibliotheekinnovatie: voor de eer bedanken

28 september 2016

Ik was vereerd, toen ik vorige week een berichtje ontving van Klaas Jan Mollema, waarin hij namens de Innovatieraad Openbare Bibliotheken informeerde of ik er voor voelde tot de raad toe te treden. En dat niet alleen: toen ik keek naar de samenstelling van de raad werd ik ook enthousiast. Klaas Jan is een topvent, waar je heel goed mee kunt bomen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ik schreef wel eens over hem in een oude lievelingspost van me, Over idealen, teleurstellingen en de gevestigde orde.

Ook de andere leden ken ik. De een wat beter dan de ander. Met Erna had ik ooit een zeer inspirerende week in Italië, met anderen had of heb ik regelmatig contact online. En het onderwerp waar de raad zich mee bezighoudt? Helemaal mijn pakkie aan. Ik mocht twee en drie jaar geleden zelfs de inventarisatie van projecten doen voor het Sectorinstituut dat is opgegaan in de KB, en kwam daarover nog aan het woord in een publicatie over de innovatieagenda. Die documenten zijn onderaan op deze pagina te vinden.

Daar lag het dus allemaal niet aan. Maar ik voelde meteen een scheut van weerstand door mijn lijf trekken en hoorde een inwendig stemmetje fluisteren “nee Edje, dit ga je niet doen.” Ik sliep er nog een nachtje over voor de zekerheid, maar eigenlijk stond het al vast: ik zou voor de eer gaan bedanken.

Maar waarom dan, in vredesnaam?

Om het uit te leggen zou ik iets kunnen zeggen over het innovatieniveau van gehonoreerde projecten, of over het nut van extra gelden voor zulke projecten, maar die discussie moet ik helemaal niet meer voeren. Ik heb dit onderwerp zo’n 15 jaar op de voet gevolgd (en dat doe ik eigenlijk nog steeds), maar ik neem er nu echt meer afstand van. Er zijn genoeg projecten die ik een warm hart toedraag maar het structurele karakter ontbreekt veel te vaak en het tempo ligt veel te laag. Als ik daar (mede-) over oordeel zou de zuurgraad gewoon te hoog zijn.

Tegelijkertijd verslapten de banden met de sector ook. Toen ik net voor mezelf was begonnen waren er aanbiedingen genoeg hoor. De goede mensen van Bibliotheek Vlissingen en Bibliotheek Oosterschelde zorgden voor me en ook elders uit het land kwamen verzoeken, van de Hoekse Waard en de mensen van Betabieb en Wiki loves Bieb, tot Bibliotheekhuis Limburg. Ook iemand als Erna polste me ooit voor een klus van twee dagen in de week, maar dat moest dan wel echt op locatie in Noord-Holland. Dat paste toen niet helemaal in mijn plannen, maar waarderen deed ik het wel.

Maar de afgelopen drie jaar droogde het allemaal nogal op. Door bezuinigingen misschien, maar natuurlijk ook door mijn koppigheid om niet mee te doen aan dat congres- en bijeenkomstencircus en door mijn opstelling waarin ik vooral bereid te ben zélf digitale klussen uit te voeren. Informatiemanagement, communitybeheer, sociale media in vrijheid. Maar dat is niet waar men naar zoekt. Groepen moeten geënthousiasmeerd worden. Zo vaak als je wordt gevraagd als spreker, zo vaak zou men je eigenlijk moeten vragen om het meteen maar te doen. Zo werkt dat niet. Als je daar dan toch aan vasthoudt komt er vanzelf een moment dat het ophoudt. Moet je dan wel dit soort dingen doen? Draag je dan nog wel echt iets bij? Is die vergoeding dan niet een soort troostprijsje?

Ik houd echt van bibliotheken en denk oprecht dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan hun positionering. Maar ik wil niet nog eens zoveel jaar het gros van de dingen die ik doe voor nop doen. Vannacht las ik nog iets over de nieuwe marketingcampagne van bibliotheken: dan kan ik niet anders dan zuur zijn. Bakken met geld uitgeven aan betaald enthousiasme. Het is allemaal zo nep als wat. Ik heb daar allemaal al veel te veel over gezegd en geschreven. Ik geloof er gewoon niet in. Wel in verhalen, maar dan in echte. Wel in sociale media, maar dan in oprechte.

Dit alles betekent niet dat ik definitief afscheid heb genomen van het vak. Integendeel. Ik besloot in 2012 de omslag te maken naar lokaal en ik kan vier jaar later zeggen dat ik daar middenin zit. Het is echt te veel om te noemen. Het is niet dat ik er heel veel aan verdien, maar ik heb het heel erg naar mijn zin en er duiken alleen maar meer kansen op. Daar wijd ik nog wel eens een afzonderlijke post aan. Maar binnen dat geheel voel ik me nog steeds heel erg bibliothecaris, al sta ik feitelijk helemaal los van het instituut. Het was misschien een illusie om te denken ‘dat de informatiespecialist van morgen vrij is‘, maar deze informatiespecialist dus wel. Als ik daarmee definitief de aansluiting mis: so be it. Dan zal het wel beter zijn ook. Als dat mijn eigen schuld is: ook prima. Ik geloof niet dat ik er veel spijt van ga krijgen. Het voelt namelijk als dichtbij mezelf blijven. Ik vind dat ik dingen lang genoeg geprobeerd heb om dat te mogen doen.

Maak mij maar wakker als we weer echt iets moois gaan doen.

@

Foto: Burendag Middelburg, 24 september 2016