5 jaar ZZP’er, 5 jaar M.I. Webwerk: een terugblik

Ik schreef mezelf in bij de Kamer van Koophandel in de zomer van 2008, toen ik werd gevraagd als projectleider voor het pilottraject Bètabibliotheek en ik ook al op persoonlijke titel samenwerkte met Rob Coers, als cursusbegeleider bij 23dingen.nl. Ik bleef toen echter 28 uur in loondienst bij de Zeeuwse Bibliotheek. Ik ging mezelf pas voorzichtig als ZZP’er zien toen ik daar ontslag nam, in april 2010.

Dat ontslag was achteraf gezien wel logisch. Het wrong aan alle kanten  door de inspiratie die ik online opdeed maar niet kwijt kon in de de project- en organisatiestructuren waar ik me maar gewoon naar had te schikken. Dat leidde bij mij uiteindelijk tot een diep verlangen naar een nieuwe status quo, waarin ik in alle vrijheid zou kunnen werken. Omdat ik persoonlijk/financieel niet veel te verliezen had, én ik inmiddels genoeg vertrouwen had in de kracht van een groot online netwerk, durfde ik de stap te nemen zonder plan of idee over het vervolg. “Ik zou wel zien, en anders zou ik wel kijken”.

Op de vraag of ik ooit wel eens spijt heb gehad van mijn beslissing antwoord ik in alle oprechtheid ‘nee’.’ Ik mis de bibliotheek en het bibliotheekwerk nog regelmatig (ik zie mezelf als het zo uitkomt ook graag als ontaarde bibliothecaris), maar als ik zou zijn gebleven, dan zou er vermoedelijk nog steeds niets veranderd zijn. Al moet ik toegeven dat er in die vijf jaar ook in de bibliotheek veel meer is gebeurd dan ik ooit zou hebben durven voorspellen.

Als ik zou zijn gebleven had ik alle ervaringen van de afgelopen vijf jaar moeten missen bovendien. Groots en meeslepend was het misschien niet, maar kijk naar het portfolio op dit blog en zie: het was wel erg afwisselend. Ik werd warm onthaald door bibliotheek Vlissingen & Oosterschelde, waar ik met veel meer vrijheid aan de slag mocht met passende projecten. Andere bibliotheken en bibliotheekorganisaties volgden later. Na verloop van tijd liep dat wat terug, maar kwamen er opdrachtgevers uit andere hoeken in beeld. Het schrijven en redactiewerk hadden aanvankelijk nog veel raakvlakken met m’n vakgebied, maar ik ging en passant ook steeds meer schrijven voor platformen buiten de culturele sector. Dat ging vrij geleidelijk, al ervoer ik dat toen soms wel een beetje anders. Ik had toch altijd stiekem de hoop dat er meer ruimte zou zijn voor ‘de vrije informatieprofessional’. Stukken die ik daarover schreef kregen veel bijval maar in de praktijk kon ik wel mooi fluiten naar opdrachten. Ja, of ik misschien nog eens wat kon komen vertellen hier of daar. Congressen over ideeën zijn nu eenmaal veiliger dan het uitvoeren van die concepten. Zo werkt dat nu eenmaal. Prima, maar niet mijn kopje thee. Dat heb ik hier tot vervelens toe uit moeten leggen.

Maar het bracht me gelukkig niet of nauwelijks in de problemen. Er gebeurde steeds weer iets nieuws, vaak op de momenten dat ik het net somber in dreigde te gaan zien. Opeens een mooie opdracht van een ministerie, bijvoorbeeld, of van een lokaal bouwbedrijf. Sommige mensen grappen wel eens dat ik dan de mazzel heb dat het aan komt waaien. Soms is dat misschien ook zo, maar ik mag er ook altijd graag op wijzen dat ik vele duizenden uren heb gestoken in allerlei online uitingen en privéprojecten. In 2010 zat mijn energie vooral in dit blog, Open Bibliotheken en twee Twitteraccounts (wat was het toen nog gezellig daar, he?) maar nu is dat heel anders. Er zijn inmiddels 5 verschilende ‘Dronksites’ en hoewel ik me vooral bezighoud met de Middelburgse variant, stop ik toch wel wat tijd in de zusjes. Dat geldt voor andere projecten ook. ‘Ik geef weg’ wordt al een jaar bijna uitsluitend beheerd door vijf zeer waardevolle dames, maar ik blijf wel betrokken. Maar in mijn ogen zijn het juist die projecten die er mede voor zorgen dat er nieuwe dingen op mijn weg komen. Wij zijn De Stad is een recent voorbeeld. Dat initiatief mag nog steeds door van het bestuur van de Middelburgse ondernemers. Mogelijk komt er binnenkort zelfs een uitbreiding. Ik zou dat geweldig vinden, want ik doe dat project met erg veel plezier. Maar dát ik het mocht proberen is wel te danken aan eerder werk voor Dronk, denk ik, daar kenden de betrokkenen mijn naam van. Misschien ook een beetje van Twitter, straat of blog, maar toch vooral dat. Ik wil daar maar mee zeggen: al die projecten die geen directe inkomsten genereren, werpen behalve voldoening ook andere vruchten af. Het duurt alleen iets langer, en garanties zijn er niet. Nooit.

Resten er twee vragen, namelijk of ik veel heb geleerd in die vijf jaar en of ik genoeg heb verdiend. Die beantwoord ik allebei met ‘ja’. Ik ben nog steeds geen echte ondernemer maar ik weet inmiddels wel iets beter hoe het werkt als mensen zaken met elkaar doen. Hier en daar ben ik behoorlijk naïef geweest door vertrouwen te hebben in mensen die die weelde niet konden dragen. Ik maakte bovendien zelf ook een paar inschattingsfouten en inderdaad: ik ‘verzilver’ minder dan zakelijke mensen willen of kunnen begrijpen. Als ik terugreken denk ik dat mijn gemiddelde salaris over die vijf jaar een paar honderd euro boven dat bij de bieb lag. Er zijn wel eens maanden dat het meer is, maar vlak ook die periodes dat ik eronder zit niet uit. En over ‘later’ hebben we het dan niet natuurlijk. Het grootste verschil is dat ik in loondienst altijd rood stond en tekort had. Sinds ik zzp’er ben is daar geen sprake meer van.  Er blijft desondanks niet veel over, omdat we leven en uitgeven zonder al te veel beleid. We spenderen niet veel aan bezittingen maar wel veel aan dat wat ik ‘lucht’ noem. De horeca, lekker eten, vakanties, dat werk. Dat niet hoeven nadenken daarover maakt het hoofd vrij, en dat is pas echt onbetaalbaar, wat mij betreft. Als er dan minder opdrachten zijn kan er snel geldstress aan de horizon opdoemen, eerlijk is eerlijk. Maar tot nu toe gaat het nog steeds goed. Dat vind ik al heel wat. Het is goed zo.

En daarmee kom ik op dat wat misschien nog wel het fijnste is: meestal kan ik werken zoals ik het liefste werk: in vrijheid, op die momenten die het beste passen. Soms is dat middenin de nacht, soms juist in de vroege ochtend. Natuurlijk botst dat wel eens met de levens van de mensen om me heen, maar uiteindelijk valt dat ook best mee, heb ik de indruk. En als blijkt dat een andere manier beter werkt: dan doen we dat toch? Die vrijheid ligt er immers ook.

Al met al: het waren vijf mooie jaren. Kom maar door met dat volgende lustrum 🙂

@