De zoekende ZZP’er: van teams kom je niet zo maar los
29 september 2012
Heb je dat ook wel eens, dat je praat met mensen en dat je jezelf dan achteraf afvraagt wat je nu eigenlijk bedoelde? Of had willen zeggen? Het gebeurt mij regelmatig.
De afgelopen weken hoorde ik mezelf keer op keer zeggen dat ik streef naar een werksituatie die me in staat stelt om alleen te werken, of hooguit in kleine, tijdelijke teams met een hoge mate van onafhankelijkheid. Gevraagd naar de toelichting mompelde ik iets over randvoorwaarden voor innovatie en de ruimte die werken met passie nodig heeft, geloof ik.
Ben ik dan geen teamplayer? Toch wel. Sinds ik werk, werk ik in teams. Ik zou bijna zeggen dat ik niet beter weet. Van het strak georganiseerde megateam van defensie tot het kleine en informele samenwerken achter de bar. Van het noodzakelijke geconcentreerd samenwerken in de verhuiswereld tot het vooral op papier vastgelegde afdelingsoverstijgende van de kantoorwereld. Er was geen ontkomen aan. Maar wat zit er dan achter mijn nieuwe mantra ‘ik wil los‘? Waarom wend ik mij zo krampachtig af van gezamenlijke sessies, brainstorms en de hele verantwoordingsriedel van klassieke teams?
Het heeft alles te maken met ruimte en tijd. Ik wil los van ‘de mensen en processen’ omdat die te veel beslag leggen op tijd. Ik neem me continu voor om het anders te gaan doen, maar keer op keer ga ik toch overstag omdat veel opdrachtgevers nu eenmaal willen dat mensen en processen bij projecten worden betrokken. Dat is vanuit een organisatieperspectief natuurlijk volkomen gerechtvaardigd, maar bij de dingen die ik graag zou willen doen werkt het vaak als een rem, met als gevolg dat ik die dingen niet of maar half doe. Als ik dat uitleg wordt het meestal wel begrepen, maar dat betekent niet automatisch dat er ook ruimte is om dan maar als een soort satelliet aan een organisatie te worden gekoppeld. Ook dat moet eerst uitgebreid verantwoord, toegelicht en geëvalueerd worden, wat vanuit datzelfde perspectief ook weer logisch is.
Doordenkend komt het er dan toch op neer dat inkomen leidend is in het hele verhaal. Diep in je hart hoop je dat je kunt doen waar je goed in bent en waar je gelukkig van wordt, en dat organisaties dan vanzelf wel bij je aan zullen kloppen voor betaalde samenwerking, maar in de praktijk ben je bang om je inkomsten kwijt te raken en doe je concessies aan de structuren zoals ze nu vaak nog eenmaal bestaan. Het gaat dus ook om durven. Om vertrouwen. En dat, beste mensen, is niet zomaar je sterkste kant. Bij mij in ieder geval niet. Ik ben een gewoontedier, een jongen die maar al te vaak koos voor de weg van de minste weerstand. Ik moet echt m’n best doen mezelf voor te houden dat ik écht niet veel te verliezen heb. Dat ik in het slechtste geval weer aan moet kloppen bij een uitzendbureau, om weer, old school, in fabrieken, magazijnen of parkeerkelders te belanden.
Of om het met geestig bedoelde kroegbravoure uit te drukken: “ik vecht als een leeuw.”
Gerelateerd:
Een rem op innovatie
Teamwerk als belemmering voor creativiteit
Ben ik een plant?
Toestemming vragen
Leven als ZZP’er: leven in het nu
Doen wat je leuk vindt zonder je ziel te verkopen
@
Foto: Boubat
ik ben juist gaan zzp-en om los te komen van teams. en ik werk het liefst (en best) met kleine teams en op projectbasis.
Openhartig verhaal, Edwin. Ik denk dat je een goed punt naar voren brengt. Om vanuit je kracht en innovatief te kunnen werken, heb je soms iets anders dan de traditionele structuren. Structuren die, laten we eerlijk zijn, alleen bestaan omdat 'we niet beter weten'. Als we vandaag een nieuw (bibliotheek)bedrijf zouden opzetten, zouden we dan weer kiezen voor die structuren met eindeloze overleggen, commissies en rigide hiërarchieën? Ik had altijd een beetje gehoopt dat de zzp'ers de organisaties het licht konden laten zien, maar ik begrijp van jou dat zij juist zzp'ers (onbewust) proberen om te vormen tot medewerkers in 20e-eeuwse stijl. Waar kunnen we de vernieuwing dan wel van verwachten?
Ik denk eigenlijk dat het nog wel een keer goed komt met dat licht, maar dat het nog meer tijd nodig heeft. De ervaring leert dat veel veranderingen minstens 5 jaar nodig hebben om te bezinken in structuren. Als het gaat om zaken die raken aan de kern van de organisatie misschien nog wel langer. Feit is natuurlijk ook dat het gros van de mensen veilig op hun plekjes blijven zitten, wat werkgevers niet bepaald stimuleert om het anders aan te gaan pakken. De doorstroom is minder groot dan gezond is, vrees ik..
Het is mijn ervaring dat een wezenlijk deel van de teams gecamoufleerde 'wet blankets' zijn. De term wet blanket is afkomstig van Julia Cameron die er mensen mee aanduidt die creatieve vuurtjes willen doven. Creatief vuurtje? Hup, de natte deken erover. Uit zulke teams kun je volgens mij maar beter wegblijven. Als je van creatieve vuurtjes houdt tenminste.
Zulke mensen zijn er helaas ook veel inderdaad. Die vuurtjes leiden immers ook vaak tot allerlei acties, waar lang niet iedereen op zit te wachten…
En is je dat dan ook helemaal gelukt Karin? Het was bij mij ook een insteek, maar een groot deel van mijn werk speelt zich toch af rondom organisaties waar de kleine flexibele teams nog geen gemeengoed zijn.
Soms verdenk ik zzp-ers ervan dat ze – gemiddeld genomen – meer 'emotioneel besmettelijk' zijn (of wáren toen ze zzp-er wilden worden) dan zij die in loondienst werken. Met emotioneel besmettelijk bedoel ik dan dat je gevoelig bent voor stemmingen en ideeën van anderen en het dan lastig vindt ook je eigen koers in de gaten te blijven houden. Met emotioneel besmettelijk bedoel ik dan dat je makkelijker lasten van anderen op je neemt die niet bij jou horen. Als zzp-er zoek je dan bewust de ruimte op om jezelf weer voldoende te 'voelen'.
Ik denk dat de weg met de meeste weerstand niet eens zozeer die is waarin je kiest voor opdrachten onder jouw voorwaarden. Ik denk dat de weg van de meeste weerstand wel eens die kan zijn waarin je onderzoekt hoe je naast de ander toch jezelf kunt blijven. Hoe dichtbij mag de ander nu komen? En kan die grens in de loop van je leven ook verschuiven? Ik vind het spannende vragen 🙂
Hoi Marina, zo had ik er nog niet naar gekeken. Ik ken meerdere zzp'ers voor wie dat inderdaad geldt, zou er daarom niet van opkijken als het ook voor een grotere groep opgaat. Het gekke van die vragen is ook dat je vaak juist wordt gevraagd voor opdrachten vanwege de dingen die je doet vanuit jezelf, maar dat er dan toch altijd weer kaders zijn die dat lastiger maken. Spannend is dat zeker 🙂