Vervagende ethiek in het moderne inlichtingenwerk

Inlichtingenwerk (mensen voorzien van informatie of media die ze zelf niet kunnen vinden)  heb ik altijd beschouwd als één van de leukste onderdelen van bibliotheekwerk in het algemeen. Nu is het al een paar jaar geleden dat ik dat werk in fysieke zin deed maar digitaal, via mail, Twitter en Facebook houd ik me er nog vrijwel dagelijks mee bezig, zij het op een meer vrijblijvende manier. De afgelopen weken kreeg ik bijvoorbeeld diverse mails van mensen die wilden weten waar ze ebooks kunnen vinden, in de DM’s van Twitter staat -as we speak- een verzoek voor het scannen van een artikel uit een tijdschrift en uiteraard leg ik mensen die daar naar vragen ook altijd met plezier uit waar ik al die mooie foto’s en artikelen op Middelburg Dronk vandaan haal, en hoe.

Mijn belangrijkste uitgangspunt in het inlichtingenwerk is altijd geweest dat het niet dondert hoe je aan de gezochte informatie komt. Ik leerde namelijk al heel snel dat het klanten ook maar zelden iets kan schelen. Er is maar weinig zo vervelend als klanten met lege handen wegsturen. Daarom gaf ik klanten (er waren er immers al zo weinig) ook altijd zonder blikken of blozen graties printjes mee van websites, als door ons toedoen een bepaald boek niet beschikbaar was. Een internetinstructie begon ik regelmatig met de openingszin “dit mag dus eigenlijk niet, maar als u het echt wilt kunt u ook…” Klanten vonden dat vaak prachtig.

Maar nu laait de discussie op. Wat leren we onze klanten wel en niet? Zie hier, daar en gunter. Het is een interessante discussie, maar voor mijn gevoel is die wel onderdeel van het transformatieproces. De intermediairs verdwijnen. Dat kun je op al je vingers natellen. De grote vraag is dan welke rol van betekenis je als informatiespecialist of bibliothecaris straks nog wél kunt vervullen.

Natuurlijk mag je vinden dat de bibliotheek als instituut de grenzen van het informatiefatsoen niet mag opzoeken. Ik denk daar anders over, maar ik vermoed tegelijkertijd dat de meeste bibliotheken die afslag niet snel zullen nemen. Voor de individuele, al dan niet onafhankelijke, informatiespecialist heeft persoonlijke ethiek echter geen prioriteit. Daarom heeft die, wat dat betreft, wellicht betere perspectieven om te voorzien in de informatiebehoefte van de consument van nu. Die luistert naar de vraag van de klant, vraagt door, en stelt en passant vast welke normen en waarden diezelfde klant er op na houdt. Met overige (met name de belemmerende) factoren houdt hij maar beperkt rekening. Daar is de klant meestal ook niet in geïnteresseerd tenslotte. Vervolgens wijst hij de weg, indien nodig met de waarschuwing: “kijk een beetje uit in die buurt, je mag daar eigenlijk niet komen. Het kan er onveilig zijn”, terwijl hij weet dat klant dat ook al weet.

Gerelateerd:
Over eboeken, bibliotheken en de Cargocult
Bibliothecarissen: de originele piraten
Over die 1200 illegale e-boeken
Idioot: de overvloed negerende uitgever

@