Ontsnappen aan systeemdenken
06 februari 2010
Eerder deze week sprak ik met twee collega’s over de (on-)mogelijkheden van nieuwe digitale platformen voor de bibliotheekwereld. Toen ik op een gegeven moment werd geconfronteerd met de realiteit van alle technische beperkingen in ons wereldje verzuchtte ik dat het toch wel mogelijk moest zijn om nu eens een product op te leveren dat een beetje lijkt op alle mooie dingen die ik al jaren tegenkom op het web. Mijn idee daarbij is dat er veel mogelijk is als je een paar programmeurs en designers in dienst zou nemen, die ad hoc en op maat toepassingen voor je ontwikkelen.
Mijn collega, die veel meer weet van programmeren en technologie dan ik, was het niet met me eens. Hij is er van overtuigd dat mensen die in dienst worden genomen door veel te veel afdelingen geclaimd zullen worden en binnen de kortste keren veel tijd zullen verliezen aan vergaderen, plannen en andere vertragende zaken. Hij vindt dat je de expertise buiten je organisatie moet verzamelen. Natuurlijk heeft hij daar gelijk in, maar geheel overtuigd ben ik nog steeds niet. Als je ziet hoeveel geld er in ongeveer 15 jaar is uitgegeven aan platformen en systemen en dan evalueert hoe die functioneren in verhouding tot ‘alles 2.0’ kan je toch niet anders dan concluderen dat er ontzettend veel geld is weggegooid.
Dat is ook zeker niet wat mijn collega ontkent. Integendeel, het is nu precies wat hem tot een realist heeft gemaakt. Toen ik weer eens begon over mijn onbegrip voor het feit dat al die kleine tooltjes -die ik, als leek, binnen twee minuten in een blog kan integreren- nog niet eens aan websites kunnen worden toegevoegd, zei hij dat ik daar wel een beetje naïef in ben. “Bedrijven als Google en Ning hebben honderden topprogrammeurs en wetenschappers in dienst genomen om te kunnen maken wat ze maken. Daarom doet Blogger wat onze systemen nog niet doen.” Hij had alweer gelijk. En dat vind ik niet leuk. Niet omdat ik zelf ongelijk zou hebben maar vanwege het feit dat ik bijna geen vertrouwen meer heb in de systeemontwikkeling zoals die tot op heden altijd is geweest in de bibliotheekwereld.
Natuurlijk zijn er ook positieve voorbeelden te bedenken maar in het algemeen moet je toch ook durven toegeven dat onze systemen, platformen en interfaces vaak in het niet vallen bij wat het grote publiek inmiddels gewend is. Niets wijst er op dat dit binnenkort zal veranderen. Ik hoop nog wel een beetje op zaken die landelijk ontwikkeld worden maar dat vertrouwen slinkt steeds verder, als ik hoor hoe groot de versnippering nog steeds is en als ik hoor welke nadrukken er worden gelegd. Eerst zien, dan geloven.
Ik blijf ook graag een beetje naïef. In de database van Techcrunch zie ik dat Ning 37 miljoen gebruikers heeft en 125 mensen in dienst. Yammer heeft er 40 in dienst. Library Thing 10. Als ik dat zie moet ik toch ook weer denken aan OCLC, dat 12 ontwikkelaars in dienst schijnt te hebben die prachtige toepassingen rondom Worldcat blijven ontwikkelen. Soms samen met de gebruikers, of de API’s van andere instituten. Kijk maar eens wat deze bibliotheek heeft gedaan met de API van de New York Times. En hoeveel mensen zouden hebben gewerkt aan de koppeling tussen DOK en NRC?
Ik ga mijn gelijk niet halen. Hacken is niet het nieuwe bibliotheekwerk. In mijn denkwereld heeft die conclusie echter wel tot gevolg dat ik er nog sterker naar neig bepaalde bibliotheeksystemen verder te negeren. De catalogus als database om vast te stellen of documenten ergens aanwezig zijn blijft een onvermijdelijke bron maar de rest van je werk kun je beter elders doen, in de grote wolk.
Ik vind dat bibliotheken ook moeten inzetten op informatiespecialisten die zich bezighouden met intermenselijke contacten en online pr. Zij kunnen het zich niet langer permitteren om jaar na jaar te verkwanselen aan falende technologie. Ik wil mezelf ook graag als zo’n informatiespecialist zien maar ik besef dat het lastig is om te ontsnappen aan de ijzeren greep van de technische randvoorwaarden. Daarom hoop ik nog nadrukkelijker uit te kunnen wijken naar de wolk. Dat neemt beperkingen en gevaren met zich mee maar het is, in ieder geval voor mij, op dit moment het beste alternatief. Ik wil losraken van het systeem- en modeldenken. Ik wil naar het tijdperk van het concept.
@
Ik hoop voor onze bibliotheek dat er een goede mix blijft tussen naievelingen (daar reken ik me voor een deel zelf ook toe) en realisten.
Wat die intermenselijke contacten betreft: veel van die contacten vinden ook plaats op gelegenheden waar jij zo'n hekel aan hebt: vergaderingen, kerstborrels, nieuwsjaarsrecepties etc.
@Henk: daar sluit ik me bij aan.
Wat betreft die gelegenheden: ik heb er pas "zo'n hekel" aan als het zo groot wordt dat je eigenlijk aan niemand meer toekomt. Een zeer leuk en nuttig gesprek had ik tijdens de kersborrel in de Reutel, bijvoorbeeld.
Ik houd meer van de stijl van het cafe, daarom zit er ook zo graag. Daar is het allemaal wat ongedwongener: je praat soms lang met iemand, en soms is het een komen en gaan…maar altijd kleinschalig.
Verder zijn er nog de rook- en koffiemomenten en vergaderen we sowieso meer dan genoeg.
Maar ik doelde eigenlijk meer op klant- en externe contacten overigens 🙂
Hoi Ed,
Doen waar je goed in bent, dat is volgens mij de sleutel, ga op in wat je echt kunt en snapt en laat de rest vooral over aan anderen die daar weer het beste in zijn.
Met 125 man werken aan een digitale bibliotheek van Zeeland lijkt mij een feest maar het is niet de realiteit. Wij moeten met dat aantal mensen 100 andere dingen ook zo goed mogelijk doen.
Kunnen staan op de schouders van reuzen, dat is de kunst….
@Henk: helemaal met je eens
@Enno: zonder meer waar…en het ook mogen/kunnen doen vooral want diezelfde realiteit haalt je toch ook weer heel vaak weg bij je oorspronkelijke idee…met als gevolg dat je dingen vaak maar half doet.
Maar die reuzen, die zijn essentieel ja 🙂
Goed weekend!
Mee eens en ik doe met je mee 😉
Offtopic: Gezellige kroeg op de prent. Stamkroeg in Middelburg?
Ontopic: Je kunt als instelling volgens mij prima meeliften op wat andere enthousiastelingen en voorlopers ontwikkelen aan koppelingen, modules en API's wanneer je een goed Open Source CMS met een functionerende community kiest om je website mee op te zetten: WordPress, Drupal, Typo3, vul maar aan). Dan hoef je niet alles zelf te doen. En in een eerdere post van je waarnaar je linkt lees ik dat DOK een eigen programmeur in dienst heeft. Dat is wel zo prettig, daarmee voorkom je dat je telkens een andere externe programmeur moet inwerken. Gevaar dat-ie door alle afdelingen geclaimd gaat worden is reëel maar zou in de hand gehouden moeten kunnen worden.
@Janneke: gezellig 🙂
@Albert: Dat zou zomaar kunnen, ik weet eerlijk gezegd niet meer waar ik die prent nu plukte, de afbeelding stond al een week of twee op het bureaublad. Maar een mooi tafereel is het!
Open systemen geven je wel veel meer vrijheid inderdaad. Je hoort vaak dat zulke systemen ook de nodige haken en ogen hebben maar je kunt tenminste met vrij beschikbare modules werken en je loopt niet steeds tegen uit de jaren '90 stammende beperkingen aan. Het probleem is vaak dat je eerst tamelijk radicaal moet afbreken als je iets nieuws wilt maken.
DOK is inderdaad een mooi voorbeeld. Veel mensen denken dat ik zo gecharmeerd ben van die bibliotheek door de uitstraling, de leuke snufjes en de marketing maar het is vooral de benadering van het personeel die ik zo mooi vind.
Blijf aub lekker naïef, blijf vragen stellen en blijf kritisch.
Jullie programmeur gedeeltelijk wel gelijk. Een programmeur zou inderdaad snel opgeslokt kunnen worden door de verschillende wensen van verschillende afdelingen, vergaderingen e.d.. Maar volgens mij zijn hier wel oplossingen voor te verzinnen. Duidelijke afspraken, goede coördinatie e.d.
De kennis buiten de eigen organisatie verzamelen vind ik juist gevaarlijk. Dit doen bibliotheken al en juist hierdoor zijn wij afhankelijk van externe organisaties zoals Infor, HKA, OCLC, Medialab. Dit zijn allemaal instellingen met het doel om winst te maken, die niet dezelfde belangen als de bibliotheek hebben en waar de bibliotheek eigenlijk maar weinig invloed op kan uitoefenen.
De oplossing zal ergens in het midden liggen denk ik. Zowel kennis intern als kennis die wanneer noodzakelijk extern ingehuurd kan worden.
Waar het in de bibliotheek volgens mij eerder aan ontbreekt is de kennis om zelf systemen te ontwikkelen en te laten beheren.
De middelen zijn inderdaad beperkt. Zie ook altijd nog veel in een centraal betaald team van hackers en toegewijde lieden, die allemaal bouwen aan hetzelfde doel, in een soepel en flexibel team. Als iedere bibliotheek daar een beetje aan meebetaald zou je best goede mensen bij elkaar moeten kunnen krijgen. Dan kunnen wij later weer mooi op hun schouders gaan staan 🙂
Lijkt mij een uitstekend voorstel om als bibliotheken de middelen te bundelen. En met behulp daarvan kennis en expertise in huis te halen en zelf geweldige digitale toepassingen te ontwikkelen. Zullen we dan beginnen met een iPhone-app (:
Volgens mij zijn veel bibliotheken het eigenlijk gewoon met elkaar eens! Dus zullen we niet gewoon tot actie overgaan.Of laten we alles afhangen van wat er landelijk gaat gebeuren?
@Joëlle: ik ben daar helemaal voor. Vind het ook altijd nog jammer dat bibliotheek 2.0 niet meer gebruikt wordt om documenten en code te delen. Dat zit nog niet bepaald in onze systemen.
Maar het delen is binnen organisaties vaak ook al een probleem. Er zijn nog werelden te winnen!