Het vlakke informatielandschap

14 oktober 2009

In zijn boek Mediamores (recensie volgt binnenkort) schrijft Henk Blanken over zaken die mijn interesse hebben: copyright, de gehyperlinkte (media-)wereld, onze korter wordende aandachtsspanne en over de veranderende rol van de journalistiek en informatiebemiddelaars. Het zijn stuk voor stuk onderwerpen waar ik al veel over heb gelezen maar met zijn eigen invalshoek krijgt Blanken het voor elkaar dat ik het boek met buitengewoon veel interesse en plezier lees. Meestal dan toch. Als hij schrijft dat de rol van informatiespecialisten steeds marginaler wordt kan ik daar natuurlijk niet om lachen. Ik weet weliswaar dat hij gelijk heeft, maar het is toch altijd weer pijnlijk om dat gelijk te erkennen.

Wat ik interessant vind is dat Blanken ook de vervlakking binnen de journalistiek aankaart. Zoals sommigen van jullie weten zie ik veel parallellen tussen de journalistiek en de informatiebemiddeling binnen bibliotheken en ik moet inderdaad toegeven: ook het vak van de informatiespecialist is sterk aan het vervlakken. Ik mag natuurlijk alleen voor mezelf spreken maar ik vermoed dat veel collega’s het anders ervaren. We roepen wel stoer dat het beheersen van de informatie-overvloed vooral een kwestie is van het goed instellen van onze informatiefilters maar ondertussen weten we wel beter. De overvloed en het onbehagen waren al groot maar zijn in de afgelopen twee jaar alleen maar groter geworden.

Een paar voorbeelden:

• Afgelopen weekend dook ik weer eens in de krantenbank van Lexis Nexis. Dat was de tweede of derde keer dit jaar. Vaak heb ik meer dan genoeg aan Google of specifieke nieuwssites.
• Van de vele honderden andere databanken die ik als informatiespecialist kan gebruiken heb ik er dit jaar vrijwel geen gebruikt. Klanten stellen nog maar zelden vragen die dieper graven noodzakelijk maken en zelf consumeer ik waarschijnlijk al meer informatie dan veel andere mensen als gezond zouden ervaren. Op specialistische databases met al hun zoekeigenaardigheden zit ik dan nog maar zelden te wachten.
• Gedrukte naslagwerken gebruiken? Heel af en toe nog een woordenboek maar ook dat steeds minder. Als ik ad hoc iets wil opzoeken (en meteen wil knippen en plakken) vind ik met Google vaak ook wat ik zoek.
• Andere zoekmachines dan Google gebruiken? Een enkele keer. Vooral om te kijken ‘of het wat is’. Vaak ‘is het wel wat’ maar kom ik er in de dagelijkse praktijk niet meer aan toe om er echt mee aan de slag te gaan.

En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan.

Deze ontwikkelingen betekenen natuurlijk niet dat we straks helemaal geen rol meer kunnen vervullen voor het grote publiek maar het feit dat we als informatiespecialisten en -liefhebbers zelf ook steeds minder vaak aan de echte informatiegoudmijnen toekomen -en ze eigenlijk niet echt missen ook- zegt eigenlijk genoeg.

De vraag is wat je met dat gegeven moet. Je toch in al die mooie en dure bronnen blijven verdiepen? Er continu op attenderen? Of zoeken naar een nieuwe plaats voor ons beroep in het vlakke informatielandschap van nu?

Een duivels dilemma, maar ik neig toch een beetje naar dat laatste, dat voelt beter en natuurlijker, op de een of andere manier.

@

Afbeelding: Felipe Morin