Verandering in Eindhoven

06 november 2008

Martine attendeerde mij deze week op de onstuimige ontwikkelingen in de bibliotheek Eindhoven en stuurde een krantenartikel mee, geschreven door Peter Scholtes en John Graat in het Eindhovens Dagblad.

Ik kan en wil geen oordeel vellen over deze kwestie maar het intrigeert me wel. BoekenDingen en de/Bibliotheek schreven er gisteren ook al over. Wat ik me bij deze kwestie afvraag is in hoeverre de weerstand terecht is -of juist niet- en of de veranderingen te snel gaan of misschien zelfs de plank misslaan. Uit lezersreacties komt in ieder geval wel naar voren dat klanten ook niet allemaal even tevreden zijn over de veranderingen.

Toch is het ook bekend dat het averechts kan werken als mensen dingen moeten gaan doen waar ze niet achter staan. Ik ken ook een bibliotheek waar mensen op voorhand voor de keuze werden gesteld om mee te gaan in het veranderend beleid of anders zelf met een alternatief moesten komen. Ook dat leidde wel tot enige beroering maar zorgde er uiteindelijk wel voor dat alle aanwezige neuzen dezelfde kant op stonden.

Hier toch maar even het artikel dat mij de vragen oproept: (geplaatst met toestemming van de auteurs)

Uitleeninstituut verandert onder nieuwe directeur in korte tijd in ‘culturele ontmoetingsplek’.

Door Peter Scholtes en John Graat

Het aantal uitleningen nam af en de bedrijfsresultaten liepen terug. Daarom kreeg Thijs Torreman bij zijn aantreden als directeur van de Bibliotheek Eindhoven vorig jaar juni opdracht de instelling om te vormen tot een klantgerichte, moderne organisatie die in tijden van ontlezing kan overleven.
De opdracht kwam van de Raad van Toezicht. Torreman schreef een plan voor een grondige reorganisatie. Een wat traditioneel uitleeninstituut, dat zich al langer probeerde te vernieuwen en in Nederland al een voortrekkersrol had, diende vrij radicaal te transformeren tot een cultureel centrum met een commerciele inslag waarin het accent kwam te liggen op lezingen, workshops en activiteiten.
De presentatie van de plannen, medio oktober, leidde tot onrust bij het personeel. Mededirectielid Marjan Middelkoop vond ze in deze vorm onuitvoerbaar. Torreman besliste daarop in samenspraak met de Raad van Toezicht om de directie te verkleinen van drie naar twee mensen. Middelkoop moest vertrekken.
Er kwamen zes portfolio-managers die elk verantwoordelijk werden voor een nieuwe ‘klantgroep’. Specialismen bestonden niet meer in de nieuwe, marketinggerichte organisatie. Van de zes managers zijn er het afgelopen jaar inmiddels drie vertrokken. Volgens ex-medewerkers en huidige personeelsleden voelden zij zich niet langer thuis bij de bibliotheek- nieuwe-stijl.
“Veel collega’s hadden en hebben het gevoel alsof we ooit goed waren in waterpolo en nu plotseling moeten korfballen”, verklaart een van de teleurgestelden die vertrokken.
Een ander: “De motivatie is tot het nulpunt gedaald.” Weer een ander: “De grootste angst onder veel collega’s is dat dit volledig uit de hand loopt.”
Torreman begrijpt dat de cultuuromslag lastig is voor veel mensen die al lang bij de bibliotheek werken. Ze moesten achter hun balies vandaan komen en actief klanten gaan aanspreken. “Tachtig procent wil er in meegaan, twintig procent niet. Maar we laten mensen niet zwemmen. Niet voor niets steken we tweehonderdduizend euro in opleiding en training. Het beeld is dat mensen zich goed ontwikkelen.”
Met Torreman zou niet te discussieren zijn, is een veelgehoord verwijt. De directeur ontkent dat Middelkoop en anderen moesten vertrekken omdat ze ‘te kritisch’ waren. Hij zegt wel: “Ik heb vorig jaar draagvlak gevraagd en gekregen van het personeel. Tegen mensen die vinden dat de koers anders moest, zeg ik: sorry, maar we gaan rechtdoor. Ik besef dat het voor veel mensen lastig is, ik vraag veel van hen. Maar het wordt erg ingewikkeld als we met iedereen over alles moeten gaan discussieren. Duld ik tegenspraak? Ja, absoluut. Over de koers? Nee.”
Torreman is niet afkomstig uit de bibliotheekwereld. Hij zou zich ‘als een interimmanager’ gedragen. De vrees die (ex-)medewerkers tegenover deze krant uiten, is dat hij geen oog heeft voor de verworvenheden van de bibliotheek. Hun naam durven ze daaarbij niet te vermelden. Er zou angst zijn om ‘ook weggepest te worden’.
Torreman: “Wij pesten niemand weg. Dat mensen bang zijn voor ontslag? Ik vang dat signaal ook wel eens op.”
Klanten zouden minder goed geholpen worden omdat op de afdelingen geen specialisten meer werken. De werkdruk zou door het grote aantal vertrekkers en alle nieuwe activiteiten en acties te hoog zijn opgelopen. Torreman liet intern ook weten dat op de werkvloer niet meer dan twee medewerkers bij elkaar mogen staan. Van dit gebod, als ‘een samenscholingsverbod’ ervaren, zegt Torreman niets te weten.
Bibliothecarissen die zich ‘gedegradeerd naar werk op vmbo-niveau’ voelen, vrezen ook dat de collectie van de bibliotheek snel wordt aangetast door het commerciele denken.
Volgens Torreman is de collectie intact. Voor de muziekcollectie zal dat wel veranderen. “Door internet liep het aantal uitleningen al jaren fors terug. We werken nu aan een samenwerkingsverband met de bibliotheek van Rotterdam. Daar zit veel meer expertise op dit gebied”, aldus Torreman.
Voorzitter Arjan Buchholz van de ondernemingsraad (OR) zegt achter de nieuwe koers en Torreman te staan. “Wij wegen het bedrijfsbelang altijd af tegen het belang van de werknemers.” Critici stellen dat de OR is ‘kalltgestelt’. Torreman noemt dat onzin. “Mij is gevraagd om nu eens door te pakken met het veranderingsproces van de bieb. Dat doen we nu. En waar gehakt wordt, vallen spaanders.”
De bibliotheek Eindhoven wil van een uitleeninstituut voor boeken en cd’s veranderen in een culturele ontmoetingsplek met allerlei activiteiten. Wat vindt u hiervan? Deel uw ervaringen en oordeel over de ‘bieb- nieuwe-stijl’ op onze website. U kunt daar ook reageren op de stelling: ‘De bibliotheek moet geen commercieel doel nastreven’

October 31, 2008
Eindhovens Dagblad

Nogmaals: ik sta hier veel te ver vandaan om te kunnen beoordelen hoe de situatie nu werkelijk is in Eindhoven maar ben wel benieuwd: leverde de omslag ook echt dingen op? Zijn er ook tevreden medewerkers? Is dit ook een voorbeeld voor andere bibliotheken? (zowel in positieve als in negatieve zin). Het lijkt me in ieder geval een ‘kwestie’ waar we allemaal iets van kunnen leren.

Wat ik wel mooi vind is men de moeite neemt te reageren op negatieve berichten op het web. Heuse webcare!

Maar weet iemand wat ik nu wel en niet moet geloven? De verschillende berichten maken het er niet direct transparanter op.

@