Op zoek naar de oorsprong van de La Bamba

07 januari 2021

Toen ik een oud stukje over de ‘La Bamba’ gisteren oprakelde op Wij zijn De Stad wist ik al wel dat er een groep leeftijdsgenoten is die er ook goede herinneringen aan bewaart, maar nu besef ik pas dat die combinatie van kussen en de La Bamba in Zeeland al zeker teruggaat tot de jaren zestig, en doorgaat tot nu, of in ieder geval een paar jaar geleden.

Dat maakte me toch erg nieuwsgierig naar de oorsprong van het fenomeen. Zoekacties in Krantenbanken en andere databases leverden niet snel genoeg iets op, maar via Google zat ik al snel in allerlei obscure Vlaamse muziekgezelschappen die de ‘Kuskesdans’ of ‘Kusjesdans’ al speelden toen ik nog lang niet bestond. Zoals Nick van Raaij al stelde in een reactie: vooral in de jaren zestig was het erg populair in België, niet lang daarna ook op schoolfeestjes en in de sozen in Zuid-Nederland.

Maar waar begon het nu precies? Daar ben ik nog niet uit. Begin het gevoel te krijgen dat het voortkomt uit oude rondedansjes bij bruiloften en andere feesten. Een kusjesdans als variant op de rondedans wordt ook genoemd in een stuk over de traditionele volkse feestcultuur rondom Gent, eind 19e, begin 20e eeuw. Die passage:

“Een speciale drank die door de vrouwen in Nevele bij dergelijke feestelijke aangelegenheden werd gedronken, was de ‘meetjeskonte’, een mengeling van punch en jenever.

Volgens Plaete werd er meestal niet gedanst ’s avonds omdat de meeste huizen gewoonweg te klein waren; als het feest in een herberg doorging, dan werd het wel gedaan.[295] De meeste andere geïnterviewden zeggen echter dat er wel degelijk gedanst werd. Iemand uit de buurt die enig talent bezat, speelde dan accordeon, mondharmonica, of soms ook wel saxofoon of klarinet.

Op sommige trouwfeesten was er zelfs een pianist. Na de Eerste Wereldoorlog werd er ook vaak op de klanken van een fonograaf (elektrische piano) gedanst. Bij bruiloften van rijke mensen kon de dorpsfanfare tegen betaling uitgenodigd worden. En als de bruidegom lid was van de fanfare, dan kwam ze gratis spelen. De genodigden dansten de wals, de polka, de mazurka, de scottish, de charleston, de foxtrot, de boerendans en allerlei rondedansen zoals kusjesdans of stoelendans.”

Ga je dan verder zoeken op rondedansen in meerdere talen, dan wordt het helemaal een feest. Zit je opeens in een Barokdans van eeuwen terug, waarbij ook gekust werd, de Gavotte. En Finse en Turkse varianten. Dan weet je opeens dat dit geen zoekvraagje is maar een onderzoek. Ik ga maar eens navraag doen bij mensen die wat meer van dans weten. Ik zag die hele La Bamba helemaal nooit als een dans, ben je belazerd?

Foto: scholieren van de CSW tijdens de La Bamba in jeugdsoos Second Home in Middelburg, omstreeks 1982. Collectie Saskia Möhlmann-Kerkhove.