Dromen van snelle boekenscanners in bibliotheken en archieven
18 juli 2013
Het zit me toch altijd nog een beetje dwars dat vrijwel iedere bibliotheek die ik ken wél beschikt over kopieermachines, maar niet over apparatuur waarmee boeken in hoog tempo gescand kunnen worden (ook door klanten). Met een hoog tempo bedoel ik ‘binnen een paar minuten’, het tempo van de scanners van Kirtas. Hoe komt het dat bibliotheken daar niet op inzetten? Heeft men de mogelijkheden nog steeds niet goed op het netvlies? Is de hardware te duur? De technologie nog onvolwassen?
Ik mijmer al jaren over uitnodigende en allesomvattende digitale afdelingen in bibliotheken en archieven. Een combinatie van dingen die je ziet in Apple Stores en van dingen die je zou willen zien in erfgoedinstellingen. Zo’n professionele boekenscanner zou daar m.i. deel van uit moeten maken. Het gescande boek is uiteraard alleen bestemd voor eigen gebruik door de klant. Als bibliotheek maak je alleen een reservekopie van de scan, voor het geval dat er iets misgaat. Of nou ja, misschien bewaar en ontsluit je die ook voor een volgende klant, die hetzelfde boek wil scannen. Als het dan maar geen auteursrechterlijk beschermd werk is. Je zou tenslotte nooit de gebeten hond willen zijn, zoals die idealisten van Archive.org. Dat kun je niet verkopen aan je stakeholders, of aan hullie van de politie(k).
Maar publieke boekenscanners lijken geen onderdeel uit te maken van de ambities van bibliotheken. Zelfs de eboekendroefenis brengt daar geen verandering in. Jeroen van Beijnen schreef er eens over, in 2009, maar sindsdien heb ik er weinig over voorbij zien komen (afgezien van een mooi overzicht van de hardware in Library Journal, een pilot hier en daar en wat demo’s van producten die net wat minder -of in de toekomst wat meer– kunnen).
Zelfs nieuwe, Amerikaanse ‘digital commons’ bevatten geen Kirtas of een goedkopere variant. Wel een boekmachine van Espresso en een 3D-printer. Het zal toch wel te riskant zijn. Of te moeilijk. Het is, kort samengevat, een prachtige uitdaging voor Fablabbers.
Gerelateerd
Digitalisering? Laat dat maar over aan de klant!
KirtasBooks.com: waar de klant bepaalt wat een bibliotheek digitaliseert
Kewl: boeken rippen met de Atiz Booksnap
Wanneer gaat Nederland digitaliseren op verzoek?
Nationale Bibliotheek Finland zet videogames in bij digitalisering kranten en tijdschriften
@
2009 alweer? de tijd vliegt voorbij. Ik heb een paar jaar geprobeerd om hier iets omheen op te zetten. Helaas maar met beperkt resultaat. Wij hebben in Brabant nu wel een contract met een commerciële partij om content van erfgoedinstellingen in te scannen om te kunnen ontsluiten. Maar die boekscanner in iedere bibliotheek is er helaas nog niet van gekomen.
De aanschafkosten zijn vaak hoog, de kennis die nodig is voor het gebruik en beheer is niet aanwezig, de noodzaak om hier in te investeren wordt niet gevoeld en men is bang voor de reactie van uitgevers. Te veel beren op de weg en te weinig mensen die hiervoor willen gaan.
Er zijn hele mooie DIY scanners beschikbaar die ook in fablabs gemaakt kunnen worden, maar zonder bibliotheken die deze actief willen aanbieden vrees ik dat het een dienst is die alleen voor de happy few interessant is.
Ik geloof nog steeds dat boekenscanners een dienst zijn die logischerwijs door bibliotheken aangeboden moeten worden. Maar heb de hoop al een tijd geleden opgegeven dat wij dit nog serieus gaan oppakken.
Dank voor je reactie Jeroen, toch goed om te weten wat er sindsdien (niet) heeft gespeeld. Het bevestigt ook nog steeds dat een plek waar dit soort zaken zouden kunnen worden uitgeprobeerd een zegen zou zijn. Na ja. Over een jaar of vier proberen we het gewoon nog eens dan 🙂