Casebeschrijving Middelburg Dronk, deel 4: vindbaar cultureel erfgoed en rechten

21 april 2013

Voor het handboek Informatiewetenschap van Vakmedianet (voorheen van Kluwer) beschreef ik onlangs de case Middelburg Dronk. Op Mijns Inziens alvast een voorproefje in meerdere delen. Vandaag deel 4: sociale media en bronnen.
Onzichtbaar cultureel erfgoed
Zoals gezegd was de wens om digitaal cultureel erfgoed beter online zichtbaar en vindbaar maken een van de redenen om te beginnen met Middelburg Dronk. Onze bijdrage aan die online zichtbaarheid is weliswaar beperkt, omdat we alleen publiceren over een specifiek thema, maar we dragen ons steentje bij door uit de collecties van veel verschillende erfgoedinstellingen en particulieren te putten, dat materiaal te voorzien van duiding en context in beeld en tekst, én door op alle pagina’s consequent naar de bronnen te verwijzen. Uit wat mensen ons vertellen en uit de gegevens van Google Analytics maken we op dat dit goed werkt. Via zoekopdrachten in zoekmachines belanden geïnteresseerden steeds vaker op onze website en vinden ze ook de weg naar de bron van de informatie.

Uit opmerkingen van bezoekers maken we ook op dat Middelburg Dronk heeft bijgedragen aan de bekendheid van diverse databanken. Op een gegeven moment gaan mensen zich toch afvragen waar al dat mooie materiaal vandaan komt. In die zin fungeert de site soms als springplank voor het publiek dat niet goed bekend is met het digitale aanbod van erfgoedinstellingen. We spreken ook regelmatig mensen die er helemaal niet voor voelen om al die bronnen te doorzoeken. Meer dan eens hoorden we dat mensen het gevoel hebben te verdwalen, in een bron als de Krantenbank Zeeland, of dat ze niet goed weten welke trefwoorden te gebruiken. Voor zulke mensen fungeert Middelburg Dronk soms als informatiefilter, en wij, als beheerders, als ‘digitale curatoren ’. Dat laatste blijkt uit de toename die we zien in vragen over de geschiedenis van Middelburg. Iemand die onlangs op zoek was naar de geschiedenis van zijn huis in de binnenstad kwam eerst bij ons terecht. We verwezen de man uiteindelijk door naar het archief.

Rechten
Middelburg Dronk bevat veel originele content, afkomstig uit verhalen en fotocollecties van particulieren maar ook veel informatie die we putten uit openbare bronnen. Veel van die informatie behoort tot het publieke domein (bijvoorbeeld oude drukken die worden ontsloten in Google Books) maar soms berust er nog copyright op bepaalde media. In zulke gevallen proberen we altijd toestemming te vragen. Op de website staat ook een disclaimer dat we afbeeldingen verwijderen als mensen menen dat we geen rechten hebben om het materiaal te hergebruiken. Verder vermelden we zoals gezegd alle bronnen consequent en hebben we de eigenaars van de belangrijkste databanken geïnformeerd over ons project. Met het Zeeuws Archief en de Zeeuwse Bibliotheek werken we zelfs informeel samen. Toch is nog niet alles juridisch ‘dichtgetimmerd’.  Het project zou daar enorm veel vertraging door oplopen. Het heeft wel onze aandacht, maar we gaan er voorlopig vanuit  dat dit niet-commercieel gebruik wordt gezien als een positieve bijdrage aan het ontsluiten van cultureel erfgoed. Als hergebruik expliciet verboden wordt wagen wij ons er ook niet aan. Als individuen bezwaar aantekenen tegen foto’s waarop zij te zien zijn, of tegen naamsvermelding, dan verwijderen we materiaal ook. Tot op heden is dat drie keer voorgekomen. De website vertelt veel, over Middelburg en Middelburgers, maar we houden wel rekening met privacy en gevoeligheden. We willen niemand beschadigen met het project.

De volledige Casebeschrijving Middelburg Dronk kan ook worden gedownload als PDF-bestand.