Over de bezuinigingen op de Zeeuwse Bibliotheek
22 mei 2012
Vorige week nam ik me voor een aantal artikelen en documenten waar ik toen niet aan toekwam later nog eens rustig te lezen, zoals de nota over de door de Provincie Zeeland aangekondigde bezuinigingen. Dit document roept -net als het advies van de Raad voor Cultuur uit m’n vorige post- vragen bij me op. Dat mijn vragen vooral betrekking hebben op de voorgestelde bezuinigingen op de Zeeuwse Bibliotheek zal niemand verbazen; ik heb in het verleden nu eenmaal veel te maken gehad met de provinciale en wetenschappelijke taken van die organisatie. Nu eigenlijk nog steeds. Desondanks blijft vooral de passage over de Zeeuwse collectie op mijn netvlies hangen:
Wat niet meer past in deze tijd wordt afgebouwd, wat er niet (meer) thuishoort zoals de (digitale) collecties van provincie (uit de voormalige provinciale bibliotheek), KZGW en Zeeuws documentatiecentrum overgaan naar de organisatie die daarin is gespecialiseerd i.c. het Zeeuws Archief. Voorgaande heeft tevens effect op het ruimtegebruik en beheer nu en straks. Gelet op de taken die de ZB werkelijk moet uitvoeren en de daarvoor noodzakelijke capaciteit en ruimte kan de subsidie voor de uitvoering van de taken Wsf en PSO worden verminderd met een bedrag van € 1,55 miljoen. De overgang van de huidige taak collectiebeheer naar het Zeeuws Archief levert een besparing op van € 0,3 miljoen, zodat de subsidievermindering in het totaal een bedrag van € 1,85 miljoen bedraagt.
Dat de Provincie stelt dat de collectie ook beheerd zou kunnen worden door het Zeeuws Archief kan ik ergens nog wel begrijpen. Je zou immers denken dat het de (digitale) klant niets uitmaakt wie een beeldbank of krantenbank nu precies beheert. Maar wat betekent het wel niet voor een bibliotheek, als je zulke paradepaardjes weghaalt? Welke consequenties heeft zoiets op de langere termijn? Waar ga je dan mee scoren over vijf jaar? Met digitale romans die uitgevers liever zelf verkopen of uitlenen? Met draadloos internet dat buitenshuis minstens even draadloos is? Juist omdat ik altijd heb geloofd dat de paradepaardjes het hart van je digitale toekomst zouden kunnen, ja, moeten vormen (zo spontaan was de ingeving voor Middelburg Dronk nu ook weer niet) blijf ik vooral hangen op de vraag: waar kan de ZB dan nog wel op inzetten, straks?
Meer lezen:
Ingrijpende provinciale bezuinigingen voor Zeeuwse Bibliotheek
Klap van bezuinigingen dreunt na bij instellingen
CU: opheldering vertrekpremie ambtenaren provincie
@
misschien is het ook de vraag waarom de provincie denkt nog een bibliotheek nodig te hebben. Misschien zien zij het nut er eigenlijk niet meer van in en geeft het eigenlijk alleen nog maar een subsidie omdat het wat rottig klinkt voor de buhne wanneer je geen nut meer ziet in een bibliotheek.
Wel handig om te weten want dat weet je als bibliotheek tenminste van je op langere termijn te wachten staat. En is het beter te begrijpen waarom er bepaalde beslissingen gemaakt worden die je bibliotheek steeds verder uitkleden. En kun je bepalen of het nut heeft om je bibliotheek weer met nieuwe kleding aan te kleden.
Misschien moet je je afvragen: waarom zou het erg zijn als de (in dit geval) Zeeuwse Bibliotheek over vijf jaar niet meer zou bestaan? Wat zou er dan aan cruciale diensten en/of producten verloren zijn gegaan voor de Zeeuwse burger? Dát is dan waar je de komende jaren op in moet zetten.
En als je (gezamenlijk) moeite hebt om op die eerste vraag een antwoord te bedenken, dan is dat misschien ook een antwoord… alleen geen leuk antwoord.
Christian Eric-Jan Dol Ik zou het toch wel eens interessant vinden om te lezen wat de burgers nu vinden. Meestal worden onderzoeken gehouden onder leden en bezoekers, maar wat nu als inwoners van een stad uitgebreid worden ondervraagd volgens het model van Heerenveen? (//www.edwinmijnsbergen.nl/2012/05/hoe-heerenveen-burgers.html) Ik hoor nog steeds vaak mensen zeggen dat ze het belangrijk vinden dat er bibliotheken zijn, maar als je doorvraagt geven veel van die mensen tegelijkertijd aan de bibliotheek niet meer vaak te bezoeken. Dat vind ik altijd wel maf. Als je het vertaalt naar digitaal wordt het meteen een beetje een ander verhaal. Daar moet de vanzelfsprekendheid van aanwezigheid opnieuw bewezen worden.
De contouren van een grote centrale opslag voor analoog erfgoed i.c.m. digitale ontsluiting die los staat van de instituten waar de informatie oorspronkelijk vandaan komt, worden in ieder geval wel steeds concreter. De noodzaak om je meerwaarde altijd en overal te bewijzen daarmee nog groter. En daarmee kom ik dan toch weer uit bij het idee dat je de meeste kans maakt als je je ook, met je eigen gezicht, digitaal mengt onder de mensen. Als je daar niet goed zichtbaar bent of met te moeilijke of te matige diensten komt, dan krijg het steeds moeilijker. Dan gaan zelfs de beleidsbepalers vergeten wat je meerwaarde is. En in je gebouw zijn op dezelfde wijze populaire en onderscheidende activiteiten nodig. Die staan soms misschien haaks op wat je werkelijk zou willen, maar uiteindelijk word je daar toch op afgerekend, als de politiek keuzes moet gaan maken.
De link naar je blog over Heerenveen loopt niet (iets te maken met Synt? Er staat iets van een haakje achteraan…), maar ik kwam er toch wel uit hoor.
Je reactie zet me aan het denken. Zelf vind ik het namelijk ook belangrijk dat er bibliotheken zijn. Maar… ik kom er eigenlijk nooit (ook nauwelijks digitaal; eigenlijk maak ik alleen met enige regelmaat gebruik van de diensten van de KB). Waarom vind ik ze dan belangrijk? Maatschappelijk correct antwoorden? Vind ik het belangrijk voor 'anderen'? Vanuit de geschiedenis? Collegialiteit? Omdat Wilma het zegt misschien?
Wat je zegt, het zou goed zijn om aan burgers te vragen: waarom vinden jullie de biliotheek belangrijk? (Het valt me als relatieve buitenstaander op dat de bibliotheekwereld zelf al jaren achtereen eigenlijk geen duidelijk, eensluidend antwoord kan geven op diezelfde vraag; en als bibliothecarissen al geen 'goed' antwoord kunnen geven op de vraag naar hun 'bestaansrecht', mogen we dit dan van burgers wél verwachten? Hoe dan ook, vragen is altijd goed natuurlijk.) Vraag is vervolgens: welke consequenties durf je aan de eventuele antwoorden te verbinden?
Ben het trouwens volledig met je eens dat we ons moeten mengen onder de mensen, zowel analoog als digitaal. Maar is de Zeeuwse Bibliotheek (of de gemiddelde archiefdienst) daar nog als 'zelfstandige organisatie' voor nodig?
Interessante discussie; archiefdiensten hebben het wat dat betreft iets gemakkelijker… Voorlopig.
Al veels te lang denken bibliothecarissen te weten waarom ze er zijn en waarom het goed is dat ze er zijn en waarom het zo ontzettend goed dat er een bibliotheek is. Wanneer zij het de afgelopen jaren niet goed onder woorden kunnen brengen toont alleen maar aan dat ze in een identiteitscrisis zitten. Eentje van t soort dat niet met zelfhulpboeken is op te lossen. Daar is hulp van buitenaf voor nodig en wel de hulp van de 'burger'.
Vraag ze niet of ze een bibliotheek belangrijk vinden (want daar weten we het antwoord nu wel op 'ja, maar ik kom er nooit' (kort door de bocht gezegd)). Maar vraag ze wanneer ze weer naar een bibliotheek zouden gaan en waarom. Eens kijken welk antwoord daar dan uitkomt.
Best een lastige vraag hoor, want ik kan daar ook niet zo snel antwoord op geven.
Eensluidend? …is dat nodig? Er zijn zoveel soorten bibliotheken dat ik een eensluidend antwoord niet echt nodig vind.
Christian Eric-Jan Dol dank voor de aanvullingen, het is stof tot nadenken. Bezuinigingen werken in ieder geval ook als een spiegel voor de sector…
Wat deze discussie denk ik tamelijk ingewikkeld maakt is de verschillende soorten bibliotheken die er zijn en de termen die door elkaar gebruikt worden. Over welke bibliotheken hebben we het? Openbare, wetenschappelijke, hogeschoolbibliotheken? En over welke bibliothecarissen hebben we het die geen duidelijk antwoord hebben op de vraag waarom ze eigenlijk nodig zijn? Want er zijn heel veel bibliothecarissen die heel goed weten waarom ze nodig zijn, met name de mensen die zich met het onderwijs bezig houden.
Wat ik wil zeggen is dat de vraagtekens die Edwin stelt naar aanleiding van de bezuinigingen op het wetenschappelijke/historische deel van de Zeeuwse Bibliotheek door Christian en Eric-Jan opeens naar het openbare deel wordt getransponeerd. Terwijl het Edwin daar volgens mij niet om te doen was in zijn stuk (maar "correct me if I'm wrong" Ed). Dat vervuild de discussie nogal. Dat zie ik heel vaak gebeuren als het om openbare bibliotheken gaat: blijkbaar heeft iedereen daar een mening over en die is heel vaak: "ik kom er nooit meer dus hij heeft geen nut meer". Maar Christian en Eric-Jan zijn niet de doelgroep waar de openbare bibliotheek zich primair op richt. (sorry jongens…) De doelgroep van de bibliotheek zijn de mensen die (meestal) niet actief zijn op het digitale gebied en dus niet zo luidkeels hun mening kunnen verkondigen: kinderen, ouderen, laaggeletterden. Daar zijn we in eerste instantie voor. Ik denk dat heel veel mensen dat onbewust wel weten en daarom in onderzoeken altijd aangeven dat ze een bibliotheek belangrijk vinden, zelfs als ze er zelf niet meer komen. Maar die boodschap moeten openbare bibliotheken eens duidelijker gaan verkondigen, want die begint ondergesneeuwd te raken in de lawine van bezuinigingen.
Daar heb je helemaal gelijk in Jeanine. In het geval van de ZB ligt dat ook altijd wat lastig omdat die bibliotheek meerdere functies heeft. Ook een wetenschappelijke en provinciale, maar ook een openbare. Het faciliteren van studieplekken en het in bezit hebben van wetenschappelijke collecties e.d. heeft inderdaad een andere betekenis dan het werk voor de doelgroepen die jij noemt. Ik moet dan ook altijd denken aan de verhalen uit Universiteits- en Hogeschoolbibliotheken, waaruit blijkt dat die het gewoon heel druk hebben en heel vaak nokkie vol zitten.